بومی یا غیر بومی؛ مسئله این نیست / مرور تجربه سه استاندار بومی در کهگیلویه و بویراحمد

آوای جنوب
استاندار بومی برای کهگیلویه و بویراحمد تا سال‌ها یک تابوی بزرگ بود. البته بخشی از این تابو نتیجه تعلقات و پیوستگی‌های قومی و عشیره‌ای بود که متأسفانه در گذر زمان در عوض کم‌شدن از شدت این تعقلات، شاهد تشدید برخی مناسبات عشیره‌ای به‌ویژه در سال‌های اخیر و مشخصاً در حوزه انتخابات مجلس و تعیین مدیران بوده‌ایم. این موضوع باعث معرفی استانداران غیربومی در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی گردید که باتوجه‌به نزدیکی فرهنگی و اجتماعی کهگیلویه و بویراحمد با استان‌های لرستان، چهارمحال بختیاری، ایلام و فارس نیروهایی از این استان‌ها برای منصب استانداری کهگیلویه و بویراحمد انتخاب می‌شد که از جمله می‌توان به قنبری، صوفی و رجا، شورانگیز و… اشاره کرد.

استاندار بومی برای کهگیلویه و بویراحمد تا سال‌ها یک تابوی بزرگ بود. البته بخشی از این تابو نتیجه تعلقات و پیوستگی‌های قومی و عشیره‌ای بود که متأسفانه در گذر زمان در عوض کم‌شدن از شدت این تعقلات، شاهد تشدید برخی مناسبات عشیره‌ای به‌ویژه در سال‌های اخیر و مشخصاً در حوزه انتخابات مجلس و تعیین مدیران بوده‌ایم. این موضوع باعث معرفی استانداران غیربومی در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی گردید که باتوجه‌به نزدیکی فرهنگی و اجتماعی کهگیلویه و بویراحمد با استان‌های لرستان، چهارمحال بختیاری، ایلام و فارس نیروهایی از این استان‌ها برای منصب استانداری کهگیلویه و بویراحمد انتخاب می‌شد که از جمله می‌توان به قنبری، صوفی و رجا، شورانگیز و… اشاره کرد.
ساختارشکنی در واگذاری مسند استانداری کهگیلویه و بویراحمد به یک نیروی بومی توسط محمود احمدی‌نژاد انجام شد. هر چند در ابتدا این پیش‌بینی می‌رفت که محمد رحیم دهراب‌پور گزینه انتخابی دولت نهم باشد؛ اما نفوذ ستار هدایت خواه در مجلس هفتم و نزدیکی سید مسعود حسینی با مصطفی پورمحمدی وزیر وقت کشور سبب گردید قرعه فال به نام «سید مسعود حسینی ده بر آفتابی» زده شود.

حسینی در اوج حضور یک دولت جریانی و ایدئولوژیک در استان صدارت می‌کرد و عملاً ادامه همان سیاست دولت وقت در سطح کلان را در استان ذیل همکاری با ستار هدایت خواه دنبال می‌نمود.
مسعود حسینی البته که استاندار کهگیلویه و بویراحمد توسعه‌گرایی نبود؛ ولی تقریباً پرستیژ رفتاری خود را حفظ می‌کرد. فشارها شروع شد و «مسعود حسینی» و حامی اصلی‌اش ستار هدایت خواه نتوانستند دوام زیادی بیاورند تا محمد نجار جانشین پورمحمدی جانشین سید مسعود حسینی را رهسپار یاسوج نماید. مسعود حسینی البته طایفه گرا به معنایی که بعدها در سپهر سیاسی و مدیریتی استان مد شد نبود؛ اما متهم بود که توجه بیشتری به شهرستان بویراحمد و نیروهای مورد وثوق هدایت خواه دارد

تجربه حسینی به‌عنوان یک استاندار بومی برای دولت احمدی‌نژاد کافی بود تا بعد از حسینی سه استاندار غیربومی دیگر به استان گسیل شوند تا در نهایت در سال ۱۳۹۲ دولت تدبیر و امید بر سرکار بیاید. تصور اولیه بر این بود که بدنه کارشناسان و تصمیم‌‌گیرندگان وزارت کشور وزیر و معاونین دولت دوازدهم را برای عدم معرفی یک گزینه بومی توجیه خواهند کرد. اما وقتی در آخرین روز تابستان ۱۳۹۲ نام «سید موسی خادمی» به‌عنوان دومین استاندار بومی استان به رسانه درز کرد برای همگان اتفاقی جالب بود.
خادمی در دوره‌ای وارد استان کهگیلویه و بویراحمد شد که طایفه‌گرایی برای برخی‌ها در پستوها یک فضیلت محسوب می‌شد او تکنوکراتی اهل تعامل و نزدیک با نمایندگان بود. خادمی متهم به تشدید طایفه‌گرایی با نوعی تعامل با علی‌محمد بزرگواری بود. چند انتصاب ضعیف به‌ویژه مدیرکل حوزه استانداری و همچنین کرامت کریمی عملاً ویژگی‌های مثبت خادمی را تحت‌الشعاع خود قرار داد. ولی در مجموع خادمی استاندار موفقی بودنشان به آن نشان که وقتی در ابتدای دولت دوازدهم حکم وی برای استانداری لرستان صادر شد این حکم با تأسف منتقدین و مخالفین دیروزش مواجه شد.
بعد از خادمی دو استاندار ایلامی به کهگیلویه و بویراحمد آمدند تا در نهایت در ۱۴۰۰ دولت مرحوم سید ابراهیم رئیسی عنان کار را بر عهده گیرد. در این دولت با جسارت بیشتری از استاندار بومی سخن به میان می‌آمد. گزینه بومی این بار از درون قوه قضائیه و تعاقب نزدیکی به تیم مرحوم رئیسی در این قوه انتخاب شد. استانداری که البته بعدها عملاً نام خود را به‌عنوان «ضعیف‌ترین» استاندار تاریخ استان کهگیلویه و بویراحمد در رسانه‌ها به ثبت رساند.
حواشی ناتمام علی احمدزاده و چند تن از نزدیکانش سبب هزینه‌زایی برای جریان انقلابی و حتی نخبگان منطقه باشت شده است تا یک تجربه کاملاً تلخ از استاندار بومی در اذهان باقی بماند. با انتخاب احمدزاده عملاً از سه حوزه انتخابیه بزرگ استان تاکنون سه استاندار داشته‌ایم.
حالا در آستانه معرفی استانداران دولت چهاردهم کمتر کسی از گزینه غیربومی سخن به میان می‌آورد. حضور چندین کهگیلویه و بویراحمدی در سطح ملی و به‌ویژه وزارت عملاً این اعتمادبه‌نفس را به وجود آورده است که استاندار آینده باید یک گزینه بومی باشد. اما مهم‌تر از گزینه بومی و یا غیربومی مسئله، مسئله شایستگی و توانمندی استاندار آینده خواهد بود؛ ولی خطری که از هم اینک هر استاندار و به‌ویژه استاندار بومی را تهدید می‌کند نزدیکی استاندار به نمایندگان و طایفه‌گرایی خطرناک همه‌گیر در استان است.