مسجدسلیمان، گچساران، آبادان

یکصد و هشت سال قبل قبایل کوچ نشین بختیاری که از مسجد سلیمان عبور می کردند تنها کسانی بودند که در مسیر خود داربست ها و میله های بلند و لوله های ضخیم که ایستاده در زمین فرورفته و مشغلو حفاری بود را مشاهده می کردند؛ آنها نمی دانستند صدایی که از این هیولا در دشت می‌پیچید و تا صدها متر آن سو تر به گوش می رسید به زودی همه جهان را بر می داشت.

به گزارش مجله تاریخی فرادید، در خرداد سال ۱۲۸۶ شمسی نخستین چاه نفت ایران که اولین چاه نفت خاورمیانه به شمار رفت به نام “چاه شماره یک” در مسجد سلیمان حفر شد و پس از آن چاه‌های دیگر یکی پس از دیگری در این منطقه کشف شدند.

“ویلیام ناکس دارسی” میلیونر انگلیسی که از سالی‌ها قبل برای کشف نفت به جنوب و جنوب غربی ایران آمده بودند نخستین فردی بود که با روش‌های جدید روز و دستگاه‌های حفاری مکانیکی در ایران به اکتشاف نفت و حفر چاه پرداخت. او پیشتر در سال ۱۲۸۱ شمسی امتیاز اکتشاف و استخراج نفت در تمام ایران به جز ایالات شمالی یعنی خراسان، مازندران، استرآباد (گرگان کنونی) و آذربایجان را از مظفرالدین شاه گرفته بود و می خواست وجب به وجب خاک منطقه را برای یافتن نفت جستجو کند.

چند سال جستجو در پی طلای سیاه عاقبت در ۵ خرداد سال ۱۲۸۷ در مسجد سلیمان به نتیجه رسید و مته حفاری در نخستین چاه نفت ایران که اولین چاه نفت خاورمیانه نیز بود به نفت رسید. تنها ۱۰ روز بعد دومین چاه نیز در عمق ۳۰۷ متری به نفت رسید. با اکتشاف نفت در مسجد سلیمان شرکت نفت ایران و انگلیس نیز تاسیس شد و از همان زمان تا سال ۱۳۰۶ تمام نفت تولیدی ایران را منحصرا از همین منطقه استخراج می‌کرد.

اسناد مصور از اولین سال های استخراج نفت در ایران چندان زیاد نیست؛ اما از آنجا که شرکت نفت ایران و انگلیس همان زمان برای نیاز فنی چند عکاس را مامور عکاسی از مناطق تحت اکتشاف کرده بود اکنون عکس هایی وجود دارد که شکل اولیه مناطق تحت استخراج و اکتشاف نفت در ایران را نشان می دهد. آلبوم زیر که عکاس آن نیز مشخص نیست یکی از معدود عکس های برجا مانده از مسجد سلیمان و گچساران در سال های نخستین حضور شرکت نفت ایران و انگلیس در این منطقه است.

(تصاویر) آلبوم دیده نشده از اولین اکتشافات نفت در ایران

زنان قبایل کوچ نشین بختیاری مشک های آب را حمل می کنند؛ این عکس در مناطق تحت اکتشاف در مسجد سلیمان برداشته شده است. سال ۱۲۸۶

الاغ و خروس در جلوی تصویر و مردی که در پس زمینه به دوربین نگاه می کند؛ او از قبایل کوچ نشین بختیارای است که در مناطق نزدیک به محل اکتشاف نفت در مسجد سلیمان عبور می کند. سال ۱۲۸۶

عکس نایاب از نیروگاه اولیه برق تمبی در مسجد سلیمان که نخستین نیروگاه برق کشور و خاورمیانه نیز هست؛ این نیروگاه برای تامین انرژی مورد نیاز شرکت های بهره برداری نفتی و مناطق شهری مسجدسلیمان در کنار رودخانه تمبی در جنوب شهر مسجدسلیمان احداث شد و در سال ۱۳۲۷ به بهره برداری رسید.

کمپ های شرکت نفت ایران و انگلیس در مناطق کوهستانی گچساران. حدود سال ۱۲۹۵

نمایی از آتشکده تاریخی جاویدان (صفه سرمسجد) در مسجد سلیمان؛ بنایی متعلق به قرن هفتم قبل از میلادی است و بنای آن از تخت جمشید الهام گرفته است. حدود سال ۱۲۹۵