نقش کلیدی «چمران ۱» در آینده صنعت فضایی کشور

آوای جنوب

رئیس سازمان فضایی کشور گفت تست‌های زیرسیستمی ماهواره چمران ۱ اگر کامل شود می‌تواند در سایر ماهواره‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرد.

به گزارش آوای جنوب، حسن سالاریه با حضور در برنامه صف اول درخصوص ویژگی‌های ماهواره «چمران ۱» اظهار کرد: ماهواره چمران ۱، یک ماهواره تحقیقاتی بوده و توسط مجموعه صاایران از شرکت‌های وزارت دفاع طراحی ساخته شد البته مجموعه ای از شرکت دانش بنیان و پژوهشگاه هوا فضا هم در ساخت این ماهواره به این مجموعه کمک کردند البته پروژه های فضایی معمولا مشترکا انجام میشود.
سالاریه افزود: ماهواره‌بر قائم ۱۰۰ هم دومین پرتاب موفق عملیاتی متوالی را به سرانجام رساند و این اتفاق در کنار خود پرتاب ماهواره بسیار مهم است.
وی تصریح کرد: دومین پرتاب موفق عملیاتی مداری نویدبخش یک اتفاق مهم است، هم پرتابگرهای ما در حوزه صنعت فضایی به ویژه پرتابگر سوخت جامد ما در حال تثبیت و بلوغ فناوری و رسیدن به یک قابلیت اطمینان بالا هستند که این می‌تواند مقدمه‌ای بر رونق اقتصاد فضایی کشور باشد.
سالاریه ادامه داد: در دولت و برنامه های دولت چهاردهم یکی از مواردی که دکتر هاشمی وزیر محترم خیلی تاکید دارد بحث توسعه اقتصاد فضایی است و در برنامه‌هایی هم که به مجلس ارائه شده بر این حوزه تاکید شده است، به این معنی که ما از حوزه تحقیق و توسعه خارج شده و به مرحله ارائه خدمات و درآمدزایی از صنعت فضایی برسیم.
وی با بیان این که مهم‌ترین ویژگی ماهواره چمران قابلیت‌های مانور مداری است، گفت: وقتی که ماهواره در مدار خاصی قرار می‌گیرد اگر بتوانیم به‌صورت کاملا اختیاری موقعیت مداری آن را اصلاح‌کرده، خارج یا حتی تغییر دهیم تا از یک نقطه به نقطه دیگری جا به جا کنیم توانسته‌ایم به قابلیت مانور مداری دست پیدا کنیم.
سالاریه: هدف ما ساخت منظومه ماهواره‌ای است
سالاریه افزود: با داشتن زیر سیستم‌های کنترل وضعیت دقیق، هدایت و ناوبری دقیق برای ماهواره، داشتن پیشرانه‌های مناسب، الگوریتم ها و نرم افزارهای مناسب برای اینکار به این اتفاق مهم دست پیدا می‌کنیم. ما تا قبل از این بسیاری از ماهواره‌هایمان که کار پیشرانش داشتند و اصلاح مداری می‌کردند موقعیت مداری خود را تغییر می‌دادند اما در راستای اصلاح‌مداری و نگه‌داشتن خود در یک وضعیت خاص، اما این جا ما بحث جابه‌جایی ماهواره در مدار را داریم، جابه‌جایی اختیاری، تغییر فاز ماهواره و حتی تغییر شیب مداری ماهواره است.
رئیس سازمان فضایی ایران گفت: یکی از مهم‌ترین کاربردهای این مدل در توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای بوده و ما سال قبل نیز پرتاب ماهواره مهدا را داشتیم با دو ماهواره دیگر که پرتاب چندگانه بود و این پرتاب‌های چندگانه در آینده هم دنبال می‌شود.
سلاریه گفت: ما باید به سمت منظومه‌سازی تعیین شده در برنامه هفتم توسعه حرکت کنیم ‌ و بحث رسیدن به منظومه‌های ماهواره‌ای و ساخت ۳۰ ماهواره تأکید شده که عمده این‌ها به‌صورت منظومه‌ای قرار است کار شود.
وی افزود: یعنی ما پرتاب چندگانه باید داشته باشیم و زمانی این ماهواره برای ما به‌صورت عملیاتی آورده داشته و قابلیت استفاده داشته باشد به طوری که زیر سیستم‌های آن در‌ مدار تست شود.
وی افزود: ماهواره ها بتوانند موقعیت نسبی خود را نسبت به همدیگر تنظیم کنند، در این شرایط باید زمانی که مدارها را نسبت به هم دیگر جابجا کنند تا تغییراتشان در فواصل مناسب نسبت به هم قرار بگیرند تا آن عملیات منظومه کردن ماهواره ها بتواند به درستی انجام شود.
تست‌های این ماهواره در نمونه‌های بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد
سالاریه ادامه داد: این قابلیت چگونه قابل حصول است؟ زمانی قابل حصول است که ما این پتانسیل و دانش را در مرحله عملیاتی در مدار تست کرده باشیم.
رئیس سازمان فضایی گفت: ماهواره چمران ۱ یکی از گام های مهم و اساسی در این مسیر است پس یکی از کاربردها میشود اصلاح و تغییر عامدانه و اختیاری موقعیت مداری ماهواره که کاربرد آن منظومه‌های ماهواره‌ای است.
وی افزود: در‌حال حاضر ماهواره در مرحله پایدار سازی است و الحمدالله بر اساس اطلاعاتی هم که ما از اولین رندهای ماهواره گرفتیم پایدارسازی ماهواره در مسیر خیلی خوبی در حال انجام است و تقریبا می توانیم بگوییم کار به درستی انجام شده است.
سالاریه تاکید کرد: گام بعدی نشانه روی ماهواره بوده و گام بعدی تست زیر سیستم های مختلف تعیین موقعیت، تعیین مدار، جهت‌یابی و موقعیت‌یابی ماهواره است و بعد از آن تست‌های زیرمداری و پیشرانش تست خواهد شد و تمام این مزاحل بارها و بارها تست می‌شود تا به نثبیت برسد.
رئیس سازمان فضایی با بیان اینکه برای تست یک ماهواره از نمونه ساده‌تر بر روی زمین استفاده می‌شود، گفت: این نمونه کفایت نمیکند و باید در مدار و در شرایط واقعی مداری قرار گیرد تا دینامیک ماهواره با تمام جزئیات در شرایط ماوراء جو که شرایط سختی است تست شود.
سالاریه تاکید کرد: اگر این ماهواره بتواند تمام تست‌های زیرسیستم را به خوبی پشت سر بگذارد و الگوریتم خود را در مدار تست کند در ماهواره‌های دیگر نیز قابل استفاده خواهد بود و این روند تقریبا یک سال زمان میبرد زیرا عمر عکلیاتی ماهواره نیز یک سال است.
ساخت سازه‌های بزرگ در فضا با ماهواره‌هایی شبیه چمران
سالاریه در ادامه با اشاره به اینکه یکی از کاربردهای مهم این ماهواره ساخت سازه های بزرگ فضایی است گفت: ماهواره های بزرگ، ایستگاه های فضایی و سازه های غول پیکر فضایی معمولا به صورت یکپارچه بر روی زمین ساخته و پرتاب نمیشوند بلکه اغلب در فضا به تدریح ساخته میشوندو عمل مونتاژ در همان فضا صورت می گیرد و برای این کار به تکنولوژی مانور مداری اختیاری نیاز داریم.
وی در همین راستا افزود: یعنی ما بتوانیم موقعیت مداری ماهواره را تغییر داده و بتوانیم موقعیت ماهواره را تغییر داده و اجزا سازه بزرگتر را سرهم کنیم.
سالاریه در خصوص سایر کاربردهای این ماهواره هم گفت: این ماهواره کاربردهای دیگری همچون تصویربرداری، حمع کردن زباله های فضایی،‌ جابجایی اشیا فضایی و نزدیک کردن آنها به یکدیگر موضوعات پرکاربردی است که میتوان در فضا انجام داد اما لازمه آن انجام تست های زیرمداری است که ماهواره چمران ۱ بخشی از این تست ها را در ماه های آتی انجام خواهد داد و این تکنولژی را برای ایران در فضا نهادینه خواهد کرد.
روزی ۲ بار داده‌های چمران دریافت می‌شود
رئیس سازمان فضایی همچنین در خصوص داده های دریافت شده از این ماهواره نیز گفت: ماهواره چمران ۱ در مدار ۵۵۰ کیلومتری قرار دارد و عموما ماهواره هایی که در این مدار و ارتفاع قرار دارند دوره تناوبی بیت ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه دارند و معمولا یک رد غالب روز و یک رد غالب شب خواهیم داشت. البته گاهی ممکن است رد غالب روز ۲ بار تکرار شود یعنی به صورت متوالی بر روی آسمان ایران با ماهواره ارتباط برقرار کنیم،‌ هر چند اگر هر جای دنیا پایگاه دریافت داده داشته باشیم میتوانیم داده ها را دریافت کنیم.
وی افزود: اگر رد صبح ۱۱ صبح باشد، همین ساعت در شب هم تکرار می شود و فرایندی است که طی می شود و در این ساعات در مراکز داده اطلاعات مورد نظر را جمع آوری کرده یا فرامین جدید به ماهواره مخابره می شود،.
سالاریه تاکید کرد:‌ در درجه اول برای ما مهم است که زیرسیستم های ماهواره سالم باشند و درست کار کنند، سپس به سمت ماموریت تحقیقاتی می رویم.
وی افزود: ما در ماهواره های دیگر هم زیر سیستم های پیشرانش را داشته ایم اما نه با این هدف که مانوری با این جزئیات بخواهیم،‌ الگوریتم های موجود در این ماهواره ویژگی های خاص خود را دارد گرچه زیرسیستم های تکراری در ماهواره های دیگر داشتیم ولی به این شکل اولین تجربه دانشمندان ما به حساب می‌آید.
رئیس سازمان فضایی درخصوص اهمیت این ماهواره گفت: ما تا امروز هیچ ماهواره‌ای با این قابلیت و ویژگی زیرسیستمی نداشته ایم و به صورت جدی به دنبال منظومه‌های ماهواره‌ای هستیم و در دولت چهاردهم تاکید بر شتاب بیشتر هم وجود دارد.
بدون تست‌های زیرمداری پشت ترافیک فضایی می‌مانیم
وی افزود: اغلب کشورهایی که سازنده حرفه ای ماهواره هستند از این قابلیت را دارند اما ما به عنوان سازنده ماهواره تا امروز این سطح از تکنولوژی را تست نکرده‌ایم و قرار است انشالله به زودی انجام شده و در محصولات فضایی ما قرار گیرد.
سالاریه با تاکید بر اینکه امروزه تعداد زیادی ماهواره در فضا قرار دارد،‌گفت: فضای بالای جو در حال شلوغ شدن است و کشورهای زیادی وارد این عرصه شده اند،‌ قابلیت مانور مداری دقیق اساسا برای مدیریت ترافیک فضایی لازم و ضروری است و اگر کشور ما در این حوزه اگر کوتاهی کرده یا به موقع از تکنولوژی استفاده نکند از این عرصه جا خواهد ماند.
وی افزود: مدیریت ترافیک فضایی این ضرورت را ایجاد می کند که ما هم وارد این عرصه شویم وگرنه هم جا می مانیم و هم جا نخواهیم داشت.
رئیس سازمان فضایی گفت: در دانش و صنعت بومی ماهواره اعم از پایگاه پرتاب،‌ زیرساخت ها،‌ آماده سازی و پرتابگر به صورت بومی داریم و در این حوزه رتبه ۱۰ را داریم اما باید در حوزه اقتصاد فضایی باید سرعت بیشتری بگیریم.
وی در خصوص اقتصاد فضایی گفت: امروز ما در حال ساخت تعداد زیادی ماهواره تحقیقاتی هستیم،‌ از سوی دیگر توانسته ایم پرتابگرها را به تثبیت برسانیم و ماهواره های بسیاری هم خواهیم ساخت،‌ درست است که همه اینها جای خوشحالی دارد اما شادی واقعی زمانی است که بتوانیم از این دستاوردها کسب درآمد کنیم.
سالاریه با بیان اینکه امروز از داده های ماهواره ای در کشور استفاده می شود،‌ افزود: این استفاده باید همه گیر تر شده و باید مستقیم در مدیریت داده کشور اعم از کشاورزی و محیط زیست و …. استفاده شود.
وی افزود: باید از مرحله ماهواره های تحقیقاتی عبور کرده و به ماهواره های عملیاتی در فضا برسیم که لازمه آن تکرار پرتاب ها است.
رئیس سازمان فضایی با بیان این که تجربه نشان داده هر پرتاب نسبت به پرتاب قبلی بهتر می شود گفت: در حال برنامه ریزی این موضوع هستیم که پرتاب بعدی از پایگاه فضایی چابهار انجام شود‌،‌ زیرا نگاه ما به چابهار یک نگاه استراتژیک است.
سالاریه همچنین تصریح کرد: پیش بینی ما این است که امسال پرتابی از چابهار داشته باشیم و ساخت فازهای بعدی این پایگاه در دستور کار دولت است.
وی با بیان این که لازم است تست های فضایی بیشتر شود گفت: من قول میدهم اگر با نواخت و آهنگ بیشتری این مسیر را ادامه دهیم ما تا چند سال آینده جزو کشورهای صادر کننده محصولات فناوری فضایی که اصلا دور از دسترس نیست.
رئیس سازمان فضایی گفت: برای ما مهم است که بخش خصوصی در سیستم سازی و سامانه سازی ورود کرده و امروز هم سامانه های متعددی را در حال ساخت دارد، با این کار هم اقتصاد فضا شکل می گیرد،‌ اشتغال شکل می گیرد، رقابت شکل می گیرد. دولت نیز وظیفه دارد به سمت ساخت،‌ تکمیل و بهبود زیرساختهایی همچون آزمایشگاه ها را به سرانجام برساند.