کودکان کار کهگیلویه و بویراحمد همچنان بی‌سر و سامان / اسماء وفابین

همواره شاهد غفلت مسئولان کهگیلویه و بویراحمدی در بی‌توجهی به کودکان کار و خیابانی در سطح استان هستیم در حالی که آسیب‌های زیادی این افراد را تهدید می‌کند.

آوای جنوب / اسماء وفابین

 یکی از عمده مسائلی که د‌ر تمام جوامع و د‌ر زمان‌های مختلف وجود‌ د‌اشته و د‌ارد‌، آسیب‌های اجتماعی بوده که د‌ر هر جامعه‌ای (با توجه به شرایط) برای مقابله، کنترل و کاهش آن اقد‌امات متعد‌د‌ی صورت می‌گیرد.

آسیب‌های اجتماعی پدیده‌هایی واقعی، متغیر، قانونمند و قابل کنترل و پیشگیری‌اند که کنترل‌پذیری آسیب‌های اجتماعی شناخت علمی آن‌ها را در هر جامعه‌ای برای پاسخ به پرسش‌های نظری، عملی و کاربردی از ایده‌ها و یافته‌های علمی تولید شده در برنامه‌ریزی‌های کوتاه و بلند‌ مدت برای مقابله صحیح با آسیب‌های اجتماعی، درمان یا پیشگیری از گسترش و پیدایش آنها را ضروری و پر‌اهمیت می‌سازد.

در واقع آسیب‌شناسی اجتماعی به بررسی انواع مشکلات می‌پردازد که در سطح اجتماعی مطرح هستند و سعی می‌کنند علل مختلف آن‌ها را از جنبه‌های مختلف فردی، اجتماعی و … مورد بررسی قرار دهند.

مسائل اجتماعی خود به نوعی زمینه بروز آسیب‌های اجتماعی را فراهم می‌کند که امروز با مشاهده برخی از آن‌ها در جامعه شاهد وجود مشکلات و عواقب جبران‌ناپذیر آن هستیم.

آنچه را که روزانه خواسته و ناخواسته با آن مواجه می‌شویم حضور کودکان کار و خیابانی در سطح معابر شهری است که هر کدام به نوعی برای امرار معاش خود و خانواده‌ای خود که اگر وجود داشته باشد تلاش می‌کند.

اینکه می‌گوییم کودکان کار آیا واقعا با این کار درآمدزایی خوبی برای خانواده‌های خود دارند یا نه اما آنچه که در این بین بحث برانگیز بوده چه کسی باید این قشر بی‌سر و سامان را ساماندهی و حمایت کند.

وجود کودکان کار و خیابانی خود به عنوان نوعی آسیب اجتماعی بوده که در واقع در سطح تمام استان‌ها و شهرهای کشور به اشکال مختلف وجود دارد و هر استانی با توجه به عزم مسئولان خود نسبت به شناسایی و ساماندهی کودکان کار و خیابانی اقدام می‌کند.

استان کهگیلویه و بویراحمد از وجود کودکان کار و خیابانی مستثنی نبوده و روزانه شاهد کودکان کار در سطح معابر، چهارراه‌ها و حتی ادارات هستیم که برای کسب درآمد و امرار معاش خود به این شغل کاذب روی می‌آورند.

بارها و بارها از سوی رسانه‌های مکتوب و مجازی در سطح کهگیلویه و بویراحمد بر لزوم رسیدگی و ساماندهی کودکان کار و خیابانی تاکید شد اما تاکنون هیچ مسئول و ارگانی بر اساس وظیفه که قانون آن را مشخص کرده اقدامی در این راستا انجام نداده است.

در پی مصاحبه‌های صورت گرفته با چند مسئول در حوزه کودکان کار و همچنین آسیب‌های اجتماعی همواره بر ضرورت ساماندهی کودکان کار تاکید شد اما تاکنون اقدامی عملی مبنی بر این امر صوت نگرفته است.

حجت‌الاسلام سید علی‌فتح میرمحمدی در گفت‎وگویی با خبرنگار ما با اشاره به شناسایی تعداد زیاد کودکان کار و خیابانی در سطح کهگیلویه و بویراحمد اظهار کرد: بر اساس آیین‌نامه مورخ ۸۴/۴/۲۶ مصوب هیئت وزیران در چهارم مردادماه سال ۸۴ شهرداری، دادگستری، آموزش و پرورش، نیروی انتظامی، اداره کار و رفاه اجتماعی، کمیته امداد، بهزیستی و علوم پزشکی موظف به همکاری در ساماندهی کودکان کار و خیابانی هستند.

وی با تاکید بر اینکه آسیب‌های زیادی کودکان کار و خیابانی را تهدید می‌کند، اذعان کرد: ساماندهی کودکان کار و خیابانی می‌تواند از میزان آسیب‌ها در جامعه بکاهد و آنها را به حداقل برساند.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری کهگیلویه و بویراحمد بر لزوم ساماندهی کودکان کار و خیابانی در کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد و گفت: بر اساس آیین‌نامه اعلام شده دستگاه‌های مربوطه موظف به ساماندهی مطلوب و مناسب کودکان کار و خیابانی هستند از این‌رو می‌طلبد مسئولان مربوطه همکاری لازم را داشته باشند.

وی با بیان اینکه کودکان کار و خیابانی باید با همکاری سایر دستگاه‎های مربوطه ساماندهی شوند، گفت: بدون شک توانمندسازی این افراد می‌تواند در ساماندهی آنها و عدم بازگشت به کار خیابانی موثر بوده و آموزش‌های لازم برای مقابله با هرگونه آسیب و سوء استفاده در حال انجام است.

مدیرکل بهزیستی کهگیلویه و بویراحمد در این باره به خبرنگار فارس گفت: بهزیستی موظف است نسبت به شناسایی، جذب، پذیرش و انجام امور مددکاری و روانشناسی کودکان کار و خیابانی اقدام کند و دیگر دستگاه‌ها نیز بر اساس وظیفه قانونی خود به میدان آیند و این افراد را ساماندهی کنند.

سید علیرضا موسوی‌امجد تصریح کرد: متاسفانه در کهگیلویه و بویراحمد مشارکت بین‌دستگاهی بسیار کم است و هر دستگاهی که احساس می‌کند خودش در حال حاضر مشکل ندارد اقدامی هم در این خصوص انجام نمی‌دهد.

مدیرکل بهزیستی کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه حوزه امور اجتماعی استانداری طی دو سال اخیر همکاری خوبی در راستای شناسایی آسیب‌ها و توجه به کودکان کار داشته، گفت: در جلسات و کار گروه‌های فرهنگی و اجتماعی به این امر پرداخته می‌شود و حساسیت اجتماعی نیز به وجود آمده ولی متاسفانه دیگر دستگاه‌ها به آن باور نرسیدند که آسیب اجتماعی بیداد می‎‌کند.

عدم توجه دستگاه‌های کهگیلویه و بویراحمد نسبت به مصوبات هیئت وزیران

بر اساس آیین‌نامه مورخ ۸۴/۴/۲۶ مصوب هیئت وزیران در چهارم مردادماه سال ۸۴ به دستگاه‌های ذی‌صلاح ابلاغ شد.

بر اساس این آیین‌نامه سازمان بهزیستی موظف است نسبت به شناسایی، جذب، پذیرش و انجام امور مددکاری و روانشناسی اقدام کند.

در این بین ارگان‌هایی از جمله نیروی انتظامی در راستای برقراری امنیت در تمامی مراحل اجرایی و تعیین تکلیف کودکان خیابانی بزهکار اقدام کند و دادگستری در اجرای صدور مجوزها و احکام قضایی لازم در مراحل مختلف ساماندهی و ارائه مشاوره حقوقی لازم جهت تسهیل ساماندهی کودکان خیابانی دخیل است.

شهرداری در راستای تخصیص و تجهیز فضای فیزیکی مناسب جهت اجرای مراحل ساماندهی، تامین امکانات مورد نیاز ساماندهی یا اجرای تصمیمات کار گروه اجتماعی استان موظف به همکاری است.

ارائه تسهیلات اعتباری اشتغال‌زا، آموزش رایگان مهارت‌های شغلی به خانواده کودکان خیابانی و وزارت بهداشت و درمان تامین نیازهای بهداشتی و درمانی کودکان خیابانی و ارائه خدمات بهداشت و درمانی از وظایف محوله وزارت کار و امور اجتماعی به دستگاه‌های مربوطه است.

سازمان صدا و سیما به نوبه خود و بر اساس رسالت خبری و اطلاع‌رسانی موظف به انجام اقدامات فرهنگی و تبلیغی لازم، تهیه برنامه‌ها و تیزرهای لازم برای آگاه‌سازی اقشار جامعه و همکاری رسانه‌ای با سازمان‌های مسئول است.

جمعیت هلال‌احمر نیز می‌تواند در تامین خدمات حمایتی و انسان‌دوستانه جهت کودک و خانواده وی در حد مقرر بر حسب درخواست بهزیستی استان اقدام کند و کمیته امداد اعمال حمایت‌های لازم از خانواده‌های تحت پوشش حمایتی که دارای کودکان خیابانی هستند را مدنظر قرار دهند.

بر اساس آیین‌نامه مصوب هیئت وزیران، وزارت آموزش و پرورش می‌تواند در راستای هشدار و آگاه‌سازی اولیاء دانش‌آموزان از طریق طرح مسئله توسط انجمن‌های اولیاء و مربیان، شناسایی و راهنمایی دانش‌آموزانی که در معرض آسیب بوده و شناسایی و راهنمایی دانش‌آموزانی که در معرض آسیب هستند و ارائه آموزش‌های لازم و آگاه‌سازی دانش‌آموزان توسط مربیان و معلمان در خصوص خطرات فرار از خانه و دام‌های اجتماعی اقدام و همکاری لازم را در ساماندهی کودکان کار و خیابانی داشته باشد.

بی‌توجهی مسئولان کهگیلویه و بویراحمدی نسبت به کودکان کار

با این وجود و بر اساس مصوبه هیئت وزیران وظایف دستگاه‌های مربوطه کاملا مشخص بوده ولی تاکنون اقدام قابل قبولی در راستای ساماندهی کودکان کار و خیابانی صورت نگرفته است.

بر اساس گزارش‌های اعلام شده اورژانس اجتماعی کهگیلویه و بویراحمد اقدامات خوبی در راستای ساماندهی کودکان کار و خیابانی انجام داده است که عمده آن‌ها شناسایی کودکان در محل‌های پرتردد، ارجاع به واحد کودکان کار و خیابان، پذیرش و تشکیل پرونده به همراه والدین، انجام مشاوره تخصصی، پیگیری امور تحصیلی، ارائه کمک‌های مالی و موردی و …. بوده است.

حال جای سوال است که با وجود اینکه مصوبه‌ای که بارها در کارگروه‌های مختلف نیز مطرح شد و وظایف دستگاه‌ها نیز اعلام شد چرا هنوز هیچ اداره‌ای جز بهزیستی و امور اجتماعی استانداری کهگیلویه و بویراحمد در بحث ساماندهی کودکان کار و خیابانی به میدان نیامدند و همچنان این کار و به نوعی آسیب‌هایی که کودکان را تهدید می‌کند پشت گوش می‎اندازند.

مصوبه هیئت وزیران که در چهارم مرداد ماه سال ۸۴ به دستگاه‌های مربوطه در بالا ذکر شد اعلام گردید و همچنان این مصوبه در کهگیلویه و بویراحمد به نوعی خاک می‌خورد و کودکان کار هم در سطح خیابان‌ها و معابر نیز جولان می‌دهند تا روز خود را به شب برسانند.

آنچه که با وجود مصوبات قانونی سوال برانگیز است بی‌توجهی کاملا مشهود دستگاه‌ها و ارگان‌های مربوطه در ساماندهی کودکان کار و خیابانی بوده که تاکنون هیچ اقدام عملی در این خصوص صورت نگرفته است.

با وجود اینکه کودکان کار و خیابانی در معرض آسیب‌ها زیادی قرار دارند اما با این وجود بی‌توجهی مسئولان نسبت به این قشر از جامعه که روزانه در جلوی دیدگان تمامی مسئولان هستند کاملا مشهود است.

آیا باید اتفاق جبران‎ناپذیری صورت گیرد تا حتما دستگاهی که بر اساس قانون موظف به انجام ساماندهی است کاری کند باید گفت که دیگر آن موقع واقعا دیر است چرا که اگر کودکی که در خیابان مشغول دست فروشی است و آسیب‌های زیادی آن را تهدید می‌کند نیازمند نبود الان اینگونه با آسیب‌ها و مشکلات دست و پنجه نرم نمی‌کرد.