اقدامات وزارت نفت برای مقابله با آلودگی هوا

وزارت نفت با مجموعه‌ای از اقدام‌های هماهنگ ازجمله افزایش بی‌سابقه تولید و تحویل نفت‌گاز یورو ۴ به نیروگاه‌ها، عرضه کامل سوخت استاندارد در تهران، تولید نفت‌کوره کم‌سولفور و سرعت‌ گرفتن طرح توسعه خودروهای دوگانه‌سوز، خیز بلندی برای کاهش آلایندگی و بهبود کیفیت هوای کلان‌شهرها برداشته است.

آوای جنوب، وزارت نفت دولت چهاردهم با تمرکز ویژه بر ارتقای کیفیت سوخت، افزایش تولید نفت‌گاز یورو ۴ و ۵ را به‌عنوان یکی از محورهای اصلی برنامه‌های خود دنبال می‌کند. این وزارتخانه با اجرای پروژه‌های کیفی‌سازی، همچنین افزایش سهم سوخت پاک در سبد محصولات، تلاش دارد استانداردسازی کامل سوخت توزیعی در کشور را محقق کند. هدف‌گذاری کلان این رویکرد، کاهش محسوس آلاینده‌ها در بخش حمل‌ونقل، بهبود کیفیت هوای کلان‌شهرها و حرکت به سمت استانداردهای جهانی است؛ رویکردی که نشان می‌دهد دولت چهاردهم تولید و توزیع سوخت استاندارد را نه یک اقدام مقطعی، بلکه یک ضرورت راهبردی برای سلامت جامعه و محیط‌زیست می‌داند.

بنابر آمار ارائه‌شده از سوی شرکت ملی پخش فرآوردهای نفتی ایران، از ابتدای امسال تاکنون حدود ۳۱۰ میلیون لیتر نفت‌گاز به نیروگاه دماوند تحویل شده که ۳۰۰ میلیون لیتر آن (معادل حدود ۹۷ درصد) نفت‌گاز یورو ۴ بوده است، همچنین مقدار نفت‌گاز دریافتی نیروگاه پرند از ابتدای امسال تاکنون ۵۷ میلیون لیتر بوده که ۳۱ میلیون لیتر آن (بیش از ۵۳ درصد) نفت‌گاز یورو ۴ است. این در حالی است که مقدار نفت‌گاز یورو ۴ تحویلی به نیروگاه‌های پرند و دماوند در مدت مشابه پارسال به ترتیب صفر و ۴۹ میلیون لیتر بود. از این رو مقدار تحویل نفت‌گاز یورو ۴ به نیروگاه‌های پرند و دماوند نسبت به مدت مشابه پارسال به ترتیب ۱۰۰ درصد و ۵۱۲ درصد افزایش یافته است که این مقدار افزایش تحویل سوخت با کیفیت نیروگاهی فراتر از تعهدات شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفت بوده و تأثیر قابل‌توجهی در پیشگیری از آلودگی‌های محیط زیستی دارد.

بر اساس توافق‌های انجام‌شده بین شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و سازمان محیط زیست، مقرر شده بود نیمی از سوخت نیروگاه‌های دماوند و پرند دارای استاندارد یورو ۴ باشد، اما اکنون این سهم به ۸۵ درصد رسیده؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه پارسال ۸ درصد افزایش داشته است که این تحول از جدیت در اجرای سیاست‌های زیست‌محیطی و کاهش آلایندگی هوای پایتخت حکایت دارد.

در همین چارچوب، برای نخستین بار ۴۲۰ میلیون لیتر نفت‌کوره کم‌سولفور با محتوای ۰.۵ درصد وزنی گوگرد تولید و میان نیروگاه‌های عمده مصرف‌کننده توزیع شد. این اقدام، گام مهم دیگری در زمینه تولید سوخت پاک و ارتقای استانداردهای زیست‌محیطی به‌شمار می‌رود و نشان‌دهنده تمرکز صنعت پالایش بر کیفیت و سلامت محیط زیست است، همچنین بنابر اعلام شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، تمام سوخت توزیعی در جایگاه‌های شهر تهران نیز استاندارد یورو ۴ دارد و میزان گوگرد آن کمتر از ۵۰ پی‌پی‌ام است.

مصرف ۲۲ لیتری بنزین خودروی فرسوده در هر ۱۰۰ کیلومتر

بنا بر آمار منابع رسمی، از ۴۱ میلیون ناوگان در کل کشور، ۲۲ میلیون ناوگان یعنی حدود نیمی از ناوگان حمل‌ونقل کشور فرسوده است که این ناوگان‌های فرسوده از مهم‌ترین عوامل آلودگی هوا و مصرف بالای بنزین در کشور هستند، به‌گونه‌ای که خودروهای فرسوده در هر ۱۰۰ کیلومتر حدود ۱۶ تا ۲۲ لیتر (حدود دو برابر خودروی معمولی) بنزین مصرف می‌کنند، این درحالی است که مصرف بنزین خودروی نوشماره داخلی در هر ۱۰۰ کیلومتر بین هشت تا ۱۰ لیتر است.

بنابر آمارهای منتشرشده از شرکت کنترل کیفیت هوا، با وجود افزایش شاخص آلودگی هوا در تهران، بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد که دی‌اکسید گوگرد در محدوده سالم قرار دارد، این موضوع بیانگر آن است که سوخت نیروگاهی، به‌عنوان منبع اصلی آلاینده‌های گوگردی، با توجه به تحویل ۸۵ درصدی نفت‌گاز یورو ۴ به نیروگاه‌های استان تهران نقش مؤثری در آلودگی فعلی هوای پایتخت ندارد. در مقابل، شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بالاتر از حد سلامت ثبت شده است و این ذرات به‌طور عمده از منابع متحرک شهری مانند خودروها، موتورسیکلت‌ها و فعالیت‌های عمرانی حاصل می‌شوند و عامل اصلی افت کیفیت هوا در روزهای اخیر هستند.

توسعه خودروهای دوگانه‌سوز؛ مکمل سیاست‌های کاهش مصرف بنزین

از سوی دیگر، توسعه خودروهای دوگانه‌سوز به‌عنوان مکمل سیاست‌های کاهش مصرف بنزین در دستور کار قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که طرح دوگانه‌سوز کردن خوردوهای شخصی به‌صورت رایگان در دولت چهاردهم آغاز شده است. شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی به‌منظور تولید ۵۵ هزار خودروی دوگانه‌سوز با شرکت‌های ایران‌خودرو و زامیاد قرارداد همکاری امضا کرد که مجموع این قراردادها صرفه‌جویی سالانه حدود ۳۳۰ میلیون لیتر بنزین را به‌ همراه دارد.

به‌تازگی نیز دو قرارداد جدید با شرکت‌های داخلی فعال در این حوزه به امضا رسیده که با مجموع سرمایه‌گذاری ۲۳ میلیون دلار، صرفه‌جویی سالانه بیش از ۱۶۰ میلیون لیتر بنزین را ایجاد می‌کند که تمام این اقدام‌ها با هدف کاهش بار فشار مصرف سوخت بنزین و توسعه صنعت سی‌ان‌جی انجام شده است.

ترکیب دو سیاست کلیدی یعنی ارتقای کیفیت سوخت نیروگاهی و توسعه خودروهای دوگانه‌سوز، نشان می‌دهد صنعت انرژی کشور در مسیر کاهش آلایندگی و مدیریت مصرف سوخت گام‌های جدی برداشته است. این اقدام‌ها افزون بر بهبود کیفیت هوا در کلانشهرها، زمینه‌ساز صرفه‌جویی گسترده در مصرف بنزین و افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها خواهند بود.