حاشیه‌های جلسه علنی ظریف و مجلس تا تذکر توکلی و زاکانی و رفع نشدن همه ابهامات

به گزارش آوای جنوب، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که به منظور ارائه گزارش مذاکرات به همراه علی اکبر صالحی در صحن علنی امروز (سه شنبه، ۳۰ تیرماه) حاضر شدند، گفت: هفته گذشته در چنین روزی توافقی تاریخی بین ایران و ۶ کشور قدرتمند دنیا به سرانجام رسید.

وی افزود: توافقی که مورد توجه گسترده جهانیان قرار گرفت، طرح صهیونیستی امنیتی سازی ایران فروپاشید و جهانیان از این توافق به عنوان پیروزی عقلانیت و منطق بر جنگ طلبی استقبال کرده و آن را نقطه عطفی در تاریخ روابط بین‌الملل در دهه‌های معاصر شناختند.

ظریف تأکید کرد: به اعتراف دوست و دشمن، آنچه در این میان به اثبات رسید، عزت، خودباوری، اقتدار و سربلندی توأم با حکمت مردم ایران و رهبر فرزانه ما بود.

** این مذاکرات به همگان ثابت کرد که ایران سال‌ها مذاکره می‌کند اما باج نمی‌دهد

وی افزود: در مذاکرات طولانی و نفس گیر، با توکل به خدا و با پشتیبانی مردم بر همگان ثابت شد که جمهوری اسلامی ایران با ۶ کشور به ظاهر قدرتمند دنیا مذاکره می‌کند اما باج نمی‌دهد، ثابت شد ایران در سخت‌ترین شرایط تحمیل و تحریم و فشار حاضر است سالها مقاومت و دو سال مذاکره را ادامه دهد اما در برابر فشار مقاومت کرده و از خواسته‌ها و خطوط قرمز اصلی خود عدول نکند.

ظریف گفت: همچنین یک بار دیگر به آمریکا ثابت شد که به تعبیر مقام معظم رهبری، تسلیم ایران را مگر به خواب ببینند.

وزیرامورخارجه کشورمان تصریح کرد: فرزندان ملت بزرگوار ایران در این مذاکرات برای ۶ کشور به ظاهر بزرگ دنیا و نماینده عالی اتحادیه اروپا روشن کردند که هیچ کس هرگز نباید ایرانی را تهدید کند، روشن کردند که غنی‌سازی ما و تحقیق و توسعه مرتبط با آن و اصولا هیچ یک از تأسیسات هسته‌ای ما هیچ‌گاه تعطیل نخواهد شد، به صراحت روشن کردند که برنامه موشکی و تسلیحاتی ما به هیچ‌کس صرف نظر از قدرت ادعایش ارتباطی ندارد.

وی ادامه داد: همچنین روشن شد که اگر کسی در منطقه باید پاسخگو باشد این آمریکا و غرب است که در فلسطین، یمن و سوریه با سلاح‌هایش مردم بی‌گناه به خاک و خون کشیده می‌شوند.

** نخست وزیر رژیم صهیونیستی حاضر بود خودش را بُکُشد تا جلوی این توافق را بگیرد

ظریف تأکید کرد: شدت عصبانیت معاندین جمهوری اسلامی ایران و در رأس آنها رژیم صهیونیستی به خوبی نشان دهنده تثبیت و تحکیم اقتدار منطقی و جهانی جمهوری اسلامی ایران است، جای تعجب ندارد که شاهد جیغ و دادهای نخست وزیر عصبانی آن رژیم و توسل وی به کنگره آمریکا برای رأی منفی به توافقی هستیم که از دید او حاضر است خودش را بکشد تا جلوی این توافق، که برای رژیم صهیونیستی خطری جبران ناشدنی را به دنبال دارد بگیرد.

وی ادامه داد: عجیب نیست که اکنون بزرگ‌ترین لابی صهیونیستی در آمریکا تبلیغاتی چند میلیون دلاری به راه انداخته تا بتواند از تصویب توافق در کنگره جلوگیری کند و هیچ گاه رژیم صهیونیستی تاکنون در میان متحدین خود تا این حد منزوی نبوده است.

وزیر امور خارجه کشورمان افزود: بر اساس مصوبه مجلس متن کامل برنامه جامع مشترک اقدام را تقدیم مجلس شورای اسلامی می‌کنیم.

ظریف تأکید کرد: در سطوح مختلف می‌توان توافق هسته‌ای را تحلیل کرد؛ از جمله در سطح کلان و خرد، بین‌المللی و منطقه‌ای و… . همچنین مذاکره تا آنجایی ادامه پیدا می‌کند که داده و ستانده‌های طرفین کم و بیش متوازن گردد و سوال این است که داده‌ها و ستانده‌های ما و ۱+۵ چه بوده است؟

وی تصریح کرد: اهداف کلیدی ایران که در این توافق بر آن پافشاری کردیم، عبارت است از حفظ اقتدار و عزت ایران، حفظ غنی‌سازی و آب سنگین اراک، رفع تحریم‌ها و پایان دادن به ۶ قطعنامه شورای امنیت که برنامه هسته‌ای ایران را ممنوع کرده بود. از سوی دیگر هدف طرف مقابل نیز اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران بود که بر اساس فتوای مقام معظم رهبری که استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی را حرام دانسته‌اند، می‌توان گفت این اطمینان‌گیری برای طرف مقابل امتیاز خاصی محسوب نمی‌شود.

وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: محدودیت‌ها تاریخ معینی دارند. همچنین اطلاعات مهم کشور در زمینه برخی بررسی‌های کارشناسی در دست بیگانگان قرار نخواهد گرفت.

** بزرگ‌ترین دستاورد ما مهر تأیید شورای امنیت بر غنی‌سازی ایران است

ظریف تأکید کرد: بزرگ‌ترین دستاورد ما مهر تأیید شورای امنیت بر غنی‌سازی ایران است که در ۷۰ سال گذشته چنین چیزی هرگز وجود نداشته است. همچنین با تصویب این قطعنامه که الزام‌آوری آن در کلیت فصل ۷ منشور ملل متحد نیست برنامه هسته‌ای و غنی‌سازی ایران نه تنها به رسمیت شناخته می‌شود بلکه از کشورها می‌خواهد تا برای توسعه با ایران همکاری کنند.

وی اظهار داشت: در این ۸ سال برنامه جامع اقدام مشترک نه تنها برنامه هسته‌ای ایران را حفظ کند بلکه پایه و زیرساخت آن را با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین دستاوردهای علمی محکم خواهد کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: این‌ها امتیازاتی است که برای بسیاری از کشورها به عنوان آرزویی دست نیافتنی تلقی می‌شود و من نام نمی‌برم اما بدانید که برخی از متحدین آمریکا باید برای تنها بهره‌وری از چند نیروگاه از غنی‌سازی خود صرف نظر کنند.

ظریف تصریح کرد: دستاورد دیگر این توافق لغو تحریم‌های شورای امنیت، اتحادیه اروپا و آمریکا است که در روز توافق محقق خواهد شد.

** در پذیرش محدودیت‌ها انعطاف‌هایی نشان دادیم که هدفمند بوده است

وی افزود: ما هیچ گاه فکر نمی‌کنیم که برنامه جامع اقدام مشترک کاملاً به نفع ماست و ما حتی در حوزه محدودیت‌ها انعطاف نشان دادیم اما طبق مثالی که مقام معظم رهبری فرمودند، این انعطاف‌ها هدفمند بوده است.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به این که آن چه مهم است، نتیجه و پیروزی است، اظهار داشت: فردای روز توافق خبرنگار معروفی از باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده می‌پرسد که ۶ قدرت جهانی در یک طرف و ایران در طرف دیگر مذاکره قرار داشت، پس چرا ما نتوانستیم از این اهرم استفاده کرده و زیرساخت غنی‌سازی ایران را به طور کامل برچینیم؟

ظریف تأکید کرد: امروز در دنیا هیچ کس نمی‌تواند بگوید که ایران تسلیم شد، چرا که اگر صحبت از تسلیم شدن باشد، تسلیم قدرت‌های بزرگ در مقابل ایران است.

وی ادامه داد: برنامه هسته‌ای ما ضمن شکستن تحریم‌های ظالمانه، رو به صنعتی شدن خواهد رفت. همچنین بنده و تمام تیم مذاکره کننده مدیون تلاش‌های دکتر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان هستیم. بنابراین ارائه جزئیات فنی و هسته‌ای این توافق را برعهده ایشان می‌گذاریم.

وزیر امور خارجه کشورمان افزود: تحریم‌های اقتصادی، مالی، بانکی، نفتی، گازی، پتروشیمی، بیمه، حمل و نقل که به بهانه هسته‌ای توسط اتحادیه اروپا، شورای امنیت و کنگره وضع گردیده بود، لغو و متوقف شد.

ظریف ادامه داد: ده‌ها میلیارد دلار از درآمدهای نفتی و سایر درآمدهای ایران که در چند سال گذشته به دلیل تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی ایالات متحده آمریکا در خارج از کشور مسدود شده است، به خزانه این مرز و بوم باز خواهد گشت، محدودیت فروش نفت ایران منتفی می‌شود، بار دیگر صادرات فرش و خشکبار ایران در بازارهای جهانی پا خواهد گرفت، نقل و انتقالات و خدمات مالی، فعالیت‌های بانکی و بیمه، خدمات پیام رسانی مالی سوئیفت، خدمات فایناس، خدمات مالی مربوط به تجارت با ایران، وام‌های بلاعوض و ترجیحی، فلزات گرانبها، الماس، اسکناس، نرم افزار، صنایع نفت و گاز پتروشیمی، صنایع کشتیرانی، صنعت حمل و نقل و دیگر صنایع کشور از زیر یوغ تحریم‌های ظالمانه خلاص می‌شوند، صادرات، واردات، تأمین تجهیزات و سرمایه‌گذاری آزاد می‌شود.

** بانک مرکزی و شرکت ملی نفت از شمول تحریم‌ها خارج می‌شوند

وی افزود: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی، شرکت ملی نفت ایران، شرکت نفت‌کش و شرکت‌های تابعه، ایران ایر، بانک‌ها، موسسات کشور و در مجموع حدود ۸۰۰ شخصیت حقیقی و حقوقی ایرانی از شمول تحریم‌ها خارج می‌شوند.

وزیر امورخارجه کشورمان تصریح کرد: دسترسی بیشتر ایران به حوزه‌های تجاری، فناوری، مالی و انرژی تسهیل خواهد شد، برای اولین بار آمریکا ممنوعیت فعالیت شعبات خارجی شرکت‌های آمریکایی را در ایران لغو خواهد کرد همچنین آمریکا و اتحادیه اروپا متعهد شدند که از اعمال تحریم‌های جدید مرتبط با هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران اجتناب کنند و از اعمال تحریم‌های گذشته تحت عناوین جدید خودداری کنند.

ظریف خاطر نشان کرد: حتی در حوزه همکاری‌های بین‌المللی در زمینه انرژی صلح‌ آمیز هسته‌ای قطعنامه شورای امنیت که تا دیروز این همکاری‌ها را غیرقانونی و مستحق تنبیه می‌دانست، امروز کشورها را به همکاری با ایران تشویق و ترقیب می‌کند.

وی افزود: نیروگاه‌های هسته‌ای، راکتورهای تحقیقاتی مدرن همراه با فناوری‌های مربوطه، تولید سوخت هسته‌ای از جمله سوخت‌های جدید، تحقیق و توسعه بر روی فناوری‌های پیشرفته هسته‌ای و بسیاری از حوزه‌های دیگر، نه حوزه‌های ممنوع بلکه حوزه‌های همکاری با ایران اعلام شده است، براساس برجام روز گذشته تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت علیه برنامه هسته‌ای ایران لغو شد و تنها برخی محدودیت‌ها بجای ممنوعیت‌های شداد و غراض قطعنامه‌های قبلی طی یک سند ضمیمه قطعنامه که از سوی ۱+۵ صادر شده است اعمال شد.

وی افزود: که این مهم نه تنها در مقایسه با تحریم‌های گذشته موشکی و تسلیحاتی ناچیز است بلکه پس از ماه‌ها مذاکره توانستیم ثابت کنیم که این محدودیت‌ها حتی جزئی از توافق ما با ۱+۵ یا به عبارت دیگر برجام به حساب نمی‌آید لذا رعایت نشدن آنها به معنای لغو توافق نیست.

ظریف گفت: بندهای تند و الزام آور قطعنامه ۱۹۲۹ مبنی بر ممنوعیت فعالیت موشکی کشورمان همراه با وظیفه کشورها برای ممانعت از آن، سازوکار عریض و طویل راستی آزمایی و پیگیری مندرج در ۱۹۲۹ به یک درخواست غیر الزام‌آور برای خودداری از فعالیت در حوزه موشک‌های بالستیک که برای توانمندی حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند، تبدیل شده با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه به دنبال آن نبوده و نخواهد بود بر برنامه موشکی ما تأثیری نخواهد گذاشت.

وی ادامه داد: همچنین تحریم شدید تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیت‌ها جایگزین شد، به نحوی که امکان واردات یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم می‌شود، این مورد هم منحصر به ضمیمه قطعنامه است و رعایت نشدن آن تأثیری بر پایبندی برجام نخواهد داشت، این محدودیت‌ها هم پس از ۵ سال به طور کامل لغو می‌شود.

وزیرخارجه کشورمان ادامه داد: ممنوعیت خرید اقلام حساس با کاربرد دو منظوره لغو و تأمین نیازهای ایران از طریق کمیسیون مشترکی که ایران نیز یکی از اعضای ۷ یا ۸ گانه آن است، تسهیل خواهد شد، همچنین به دنبال مذاکرات نفس‌گیر تأمین نیازهای دفاعی حتی از این مراحل نیز مستثنی شده است.

ظریف گفت: زمانی به اهمیت این تمرینات اساسی و ماهوی پی خواهیم برد که تا چند ماه گذشته اکثریت اعضای ۱+۵ و شاید همه آنها بدنبال حفظ تمام تحریم‌های ۳۵ گانه اشاعه‌ای، تسلیحاتی و موشکی با حفظ عبارات خطرناک در ۶ قطعنامه گذشته بودند، ولی با مقاومت و منطق محکم فرزندان مردم انقلابی آن هم خارج از چارچوب توافق رضایت دادند، البته ما مواضع خود را در این موارد به صورت شفاف، و صریح در بیانیه جمهوری اسلامی ایران که روز گذشته پس از تصویب قطعنامه صادر و بعنوان سند شورای امنیت ثبت شد، منعکس کردیم.

وی با اشاره به شاخصه‌های یک توافق خوب گفت: شاخصه یک توافق خوب رعایت خطوط قرمز و چارچوب‌های اصلی ترسیم شده از سوی مقام معظم رهبری است، تیم مذاکره کننده هسته‌ای مفتخر است که در طول دو سال گذشته همواره این خطوط و چارچوب‌ها را سرلوحه کار خویش قرار داده است، از ابتدای مذاکرات و در طول ۲ سال گذشته بسیاری از خطوط ترسیمی، به تدریج محقق شد، همچون پذیرش غنی‌سازی در ایران، حفظ ماهیت آب سنگین اراک، عدم تعطیلی هیچ یک از تأسیسات، عدم نظارت در سیستم‌های تسلیحاتی و موشکی ایران، عدم ورود به موضوعات غیر هسته‌ای، لغو فوری تحریم‌های اقتصادی و مالی ایران، لغو فوری قطعنامه‌های شورای امنیت و ….

ظریف تأکید کرد: در طول چند ماه گذشته که با نزدیک شدن به پایان مذاکرات مباحث دقیقتر و حساستر می‌شد خطوط قرمز نظام نیز دقیقتر مشخص شدند و آن موارد را نیز با جدیت پیگیری کردیم که به الحمدلله امروز می‌توانم گزارش دهم همانگونه که قبلا در محضر مقام معظم رهبری به عرضشان رساندم که اکثریت یا تمامی خط قرمزها را رعایت کنند.

** تحریم تسلیحاتی و موشکی از ابتدا به محدودیت تبدیل شده و بعد از مدت معینی برداشته خواهد شد

وزیرخارجه کشورمان تأکید کرد:‌تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با موضوع هسته‌ای بطور کامل و در روزی که عنوان روز توافق شناخته خواهد شد، لغو و در روز اجرایی شدن عملا و به صورت خودکار برداشته خواهد شد، تحریم تسلیحاتی و موشکی از ابتدا به محدودیت تبدیل شده و بعد از مدت معینی برداشته خواهد شد و نقض این تحریم‌ها نقض توافق نخواهد بود.

وی گفت: تحریم‌های اشاعه‌ای مربوط به کالاهای دومنظوره لغو ولی در عمل از طریق یک کانال با عضویت ایران انجام خواهد شد، همچنین در زمینه همزمانی لغو تحریم‌های اقتصادی و مالی با امضای توافق و متناسب بودن اقدامات ایران و طرف مقابل که یکی دیگر از نکات برجسته و راهگشای مقام معظم رهبری بود، ابتدا شورای امنیت کلیه قطعنامه‌های خود را قبل از اینکه کوچکترین اقدامی توسط ایران انجام شود، روز گذشته لغو کرد این کار علیرغم مخالفت کنگره آمریکا و تلاش آنها برای جلوگیری از آن و بنابر اصرار جمهوری اسلامی ایران انجام شد تا هیچ اقدامی توسط ما قبل از لغو کلیه قطعنامه‌های شورای امنیت صورت نگیرد.

وی افزود: این مهم به معنای کاستن از اختیارات جمهوری اسلامی ایران برای طی مراحل قانونی تصویب نیست پیش از شروع اقدامات ایران، قبل از اینکه هر پیچ و مهره‌ای باز شود طرف‌های آمریکایی و اروپایی تحریم‌های خود را قانونا، رسما و کتبا لغو یا متوقف خواهند کرد، اثربخشی این اقدامات همزمان با اثربخشی اقدامات ایران صورت خواهد گرفت.

ظریف تأکید کرد: همزمان با اقدامات هسته‌ای ایران طرف مقابل نیز اقدامات قانونی، تدوین مقررات اجرایی، آماده‌سازی، توجیه بنگاه‌های اقتصادی و مالی را در همین زمان که ما اقدام می‌کنیم انجام خواهد داد و علاوه بر آن براساس برجام، تدوین مقررات و دستور‌العمل‌های داخلی رفع تحریم‌ها با هماهنگی جمهوری اسلامی ایران صورت خواهد گرفت، همانگونه که آژانس یک رشته اقدامات مشخص از سوی ایران را تعیین می‌کند که با توجه به اینکه ناظر بر قضاوت محتوایی از سوی آژانس نیست، و مورد مخالفت مقام معظم رهبری قرار ندارد، ایران نیز اقدامات متناظری برای راستی آزمایی رفع تحریم‌های مقابل در روند مشورت با آنها برای رفع تحریم‌ها انجام خواهد داد.

وی خاطر نشان کرد: اصل تنازل حتی در زمان‌بندی لغو کامل تحریم‌ها توسط کنگره و ارائه پروتکل الحاقی به مجلس شورای اسلامی جهت بررسی و تصویب نیز رعایت شده است، همچنین در بحث راستی آزمایی اقدامات ایران خطوط قرمز رعایت شده و نقش آژانس تنها نقشی کمی است همانگونه که دو سال گذشته این نقش را در مورد توافق ژنو اجرا کردیم.

ظریف تأکید کرد: برای حصول اطمینان از صحت عملکرد آژانس موضوع موارد اختلافی گذشته که به غلط به آن PMD‌می‌گویند جدول زمانی توافق به گونه‌ای طراحی شده است که قبل از کسب اطمینان لازم هیچ اقدامی در حوزه هسته‌ای توسط ایران انجام نخواهد شد، در مراحل بعدی نیز دوره‌های زمانی معین درنظر گرفته شده و هیچ چیز از جمله پایان رسیدگی شورای امنیت رفع محدودیت‌های تسلیحاتی و یا رفع محدودیت‌های موشکی موکول به گزارش محتوای آژانس نخواهد بود، این علیرغم تأکید دو ساله طرف‌های مذاکره ما است، البته توانسته‌ایم این نکته را بگوییم که اگر آژانس زودتر توانست به نتیجه‌گیری در مورد عدم وجود فعالیت اعلام نشده در ایران برسد، محدودیت‌ها زودتر برداشته خواهد شد لذا به نفع ما می‌تواند اقدام کند اما به ضرر ما اجازه نداده‌ایم.

ظریف ادامه داد: در رابطه با خطوط قرمز رعایت امنیت و حرمت اماکن نظامی و دانشمندان در توافق امضا شده اخیر بین ایران و ۱+۵ برای حل و فصل موضوعات باقیمانده که با نظارت دبیرخانه شورای امنیت ملی انجام شد، به گونه‌ای اقدام شده است که تمامی ملاحظات ایران رعایت خواهد شد، در آینده نیز همه نظارت‌ها بر طبق نظارت‌های معمول بین‌المللی در قالب پروتکل الحاقی خواهد بود و در برجام به صراحت ذکر شده که درخواست‌ها با درنظر گرفته شدن حقوق حاکمیتی ایران و حداقل ضرورت خواهد بود و هدف دخالت بر فعالیت‌های نظامی و دیگر فعالیت‌های مرتبط با امنیتی ایران را دنبال نمی‌کنند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران وزیرامورخارجه کشورمان در صحن علنی خطاب به نمایندگان مجلس تصریح کرد: در بحث دوران محدودیت‌ها، تأکید بر خط قرمزهای مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه محدودیت غنی‌سازی و به ویژه تحقیق و توسعه می‌بایست زیر ده سال باشد اصلی‌ترین موضوع اختلاف و از دعواهای عمده در آخرین دور از مذاکرات بود که تا آخرین لحظات نیز ادامه یافت.

وی اضافه کرد: نهایتا براساس برجام، دوره ۸ ساله برای محدودیت برنامه غنی‌سازی و تحقیق و توسعه صراحتا ذکر شده است و پس از آن برنامه ایران سیر طبیعی خود را به سمت صنعتی و تجاری شدن راه با یک شیب معقول طی خواهد کرد.

** برای رعایت نگرانی‌های مقام معظم رهبری و مردم، در تمامی این دوره تحقیق و توسعه ادامه خواهد یافت

ظریف تأکید کرد: برای رعایت نگرانی‌های مقام معظم رهبری و مردم، در تمامی این دوره تحقیق و توسعه ادامه خواهد یافت، و پیشرفته‌ترین سانتریفیوژ‌های ما مراحل منطقی تحقیق و توسعه خود را ادامه خواهند داد.

وی ادامه داد: دو مورد که با سروصداهای زیاد بعنوان دوره‌های ۲۰ و ۲۵ ساله از سوی کاخ سفید مطرح می‌شود، محدودیتی نیستند که خلاف خطوط قرمز تعیین شده باشند، بلکه صرفا اقدامات شفافیت‌ساز، مانند نظارت بر معادن است که پس از بررسی کارشناسی نه تنها مشکلی برای کشور ایجاد نمی‌کند بلکه از بسیاری از اتهامات در آینده که می‌تواند به درخواست‌های غیر منطقی برای دسترسی منجر شود، جلوگیری خواهد کرد.

وزیر خارجه کشورمان با اشاره به فردو اظهار داشت: ۶ زنجیره سانتریفیوژ‌ یعنی هزارو ۴۴ ماشین با کلیه زیر ساخت‌ها در فردو باقی خواهد ماند و از این میان ۲ زنجیره به فعالیت بدون گاز ادامه خواهند داد و ۴ زنجیره با تمام امکانات در جای خور باقی خواهند ماند که در این زمینه خطوط قرمز تا حد امکان رعایت شده است.

وی ادامه داد: در مورد خطوط قرمز پیرامون آب سنگین اراک نیز به لطف الهی تمامی خطوط قرمزها به طور کامل رعایت شده است، ماهیت آب سنگین اراک در جریان مدرن سازی به طور کامل حفظ خواهد شد و بدین منظور طراحی مفهومی راکتور جدید توسط دانشمندان کشورمان صورت گرفته و عینا ضمیمه توافق شده است، ثانیا در زمینه ۵ که مربوط به جدول زمان‌بندی است صریحا قید شده که هر اقدامی در اراک برای خروج قلب راکتور پس از انجام توافق بین ایران و دیگر اعضای ۱+۵ صورت خواهد گرفت تا این نگرانی مقام معظم رهبری نیز مدنظر قرار گرفته باشد.

ظریف گفت: مجوز این اقدام براساس ماده ۴۱ منشور ملل متحد در قطعنامه‌ای که دیروز صادر شد داده شده است، نگرانی مقام معظم رهبری در مورد تولید سوخت در داخل، در متن اصلی و ضمیمه شماره ۱ توافق تصویب شده است که ایران امکان تولید سوخت داخل خاک خود را دارد و حتی ذکر شده که کمیسیون مشترک در این زمینه باید به ایران کمک کند.

وی ادامه داد: در توافق همچنین آمده است که سوخت راکتور اراک بعد از سوخت اولیه در ایران ساخته خواهد شد همچنین تأکید شده است که در صورتی که سوخت ساخته شده در ایران با کمک بین‌المللی دارای استاندارد لازم باشد از محدوده ۳۰۰ کیلوگرمی خارج است.

** از روز تصویب قطعنامه ۲۲۳۱، امکان خرید و فروش اورانیوم و بازسازی اراک فراهم شده است

ظریف افزود: نه تنها ایران وارد بازار انحصاری فروش مواد غنی شده می‌گردد بلکه تحریم فروش مواد اولیه هسته‌ای ایران که ۳۵ سال است علیه این مردم اعمال می‌شود با دستور شورای امنیت برداشته خواهد شد. به همین دلیل است یک بند دیگر از قعطنامه دیروز ذیل ماده ۴۱ این مجوز را صادر می‌کند.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به این که ممکن است برخی نگران این باشند چرا ماده ۴۱ چند بار در قطعنامه دیروز ذکر شده است، گفت: تمامی مواردی که در ماده ۴۱ ذکر شده، برای رفع تحریم‌ها و مقررات مربوط به آن‌ها از روز توافق است. همچنین از روز گذشته امکان خرید و فروش اورانیوم و بازسازی اراک فراهم می‌شود و ما مجبور نیستیم منتظر روز اجرایی شدن بمانیم. بنابراین این امتیازها را به ضرر خودمان تفسیر نکنیم.

وی تأکید کرد: برخلاف خواسته و اصرار دائمی طرفین هیچ یک از سانتریفیوژها و زیرساخت‌های آن‌‌ها از کشور خارج نمی‌شود و منهدم نمی‌گردد. همچنین قلب اراک نیز پس از خروج، در کشور نگهداری خواهد شد.

ظریف با اشاره به خط قرمز دیگری گفت: خودداری از پذیرش بازرسی و یا قبول مأموریت در حوزه صنایع دفاعی و موشکی بود که به صورت کامل در توافق حاصل شده و در قطعنامه شورای امنیت نیز به صورت قابل قبولی قرار گرفته و به مقام معظم رهبری گزارش شده است.

وزیر امور خارجه کشورمان تأکید کرد: با مقاومت بسیار تیم مذاکره کننده طرف مقابل خواسته‌های اولیه خود برای نظارت و راستی‌آزمایی در برنامه موشکی و تست‌های موشکی را به طور کامل کنار گذاشت. همچنین در قطعنامه ۲۲۳۱ ممنوعیت شدید هر گونه برنامه موشکی ایران از یک اقدام اجباری قابل پیگرد و یا قابل پیشگیری با اقدامات قهرآمیز ذیل فصل هفت منشور ملل متحد در قطعنامه ۱۹۲۹ خارج شده و به یک محدودیت تبدیل شده است و کلیه سازوکارهای نظارتی که روز قبل از توافق برجام بر حفظ آن اصرار داشتند نیز حذف شده است.

وی افزود: دوستان و کارشناسان را دعوت می‌کنم که فقط برای یک بار بند ۹ اجرایی و بند ماقبل آخر مقدماتی قطعنامه ۱۹۲۹ را با دقت مطالعه فرمایند و آن را با بند ۳ ضمیمه دو قطعنامه ۲۲۳۱ مقایسه کنند و آن زمان متوجه خواهند شد که چه تحول مهمی در این زمینه اتفاق افتاده است.

ظریف گفت: همچنین نحوه اشاره به موشک‌های بالستیک به صورت محتوایی دگرگون شده و به جای عبارت موشک‌های بالستیک دارای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای که در همه قطعنامه‌های قبلی و حتی قطعنامه‌های کلی شورای امنیت ذکر شده است، در چند روز آخر با تلاش خدمتگزاران شما به عبارت موشک‌های بالستیک که برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند، تبدیل شده است.

وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: همان گونه که در بیانیه جمهوری اسلامی ایران آمده است، توانمندی جمهوری اسلامی ایران از جمله موشک‌های بالستیک برای دفاع مشروع هستند و این تجهیزات برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی نشده‌اند. بنابراین خارج از حیطه و یا صلاحیت شورای امنیت و پیوست‌های آن می‌باشد.

وی ادامه داد: نمایندگان محترم دیروز قطعنامه شورای امنیت ملل متحد در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران صادر شد، قطعنامه‌ای که حاصل بده بستان زیاد است و برجام را مورد تأیید قرار داده و بدین وسیله برنامه غنی‌سازی ایران را مورد شناسایی قرار می‌دهد، این یک قطعنامه منحصر به فرد در تاریخ شورای امنیت به شمار می‌رود که دارای ویژگی‌های ذیل است:

– این نخستین بار در تاریخ شورای امنیت است که کشوری با مذاکره و بدون جنگ تا تسلیم و بدون اجرای الزامات ۶ قطعنامه فصل هفتمی منشور زیر بار تحریم‌ها و نهایتاً زیر بار نظارت شورای امنیت آزاد می‌شود.

– برخلاف ۶ قطعنامه قبلی این قطعنامه تحت ماده ۲۵ منشور و نه تحت ماده ۴۱ از فصل ۷ صادر شده است. البته به دلیل اعمال تحریم‌ها در قطعنامه‌های قبلی ذیل ماده ۴۱ لغو آن‌ها و مقررات مربوط به لغو آن‌ها لاجرم می‌بایست در قالب ماده ۴۱ در متن قطعنامه شکل بگیرد اما این بدان معنا نیست که برنامه هسته‌ای ایران ذیل فصل ۷ و ماده ۴۱ به عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی به شمار آید.

** این قطعنامه نمایانگر تغییر بنیادین رویکرد شورای امنیت نسبت به جمهوری اسلامی ایران است

– همان طور که در بند ۷ مقدمه قطعنامه آمده است، این قطعنامه نمایانگر یک تغییر بنیادین در رویکرد شورای امنیت نسبت به جمهوری اسلامی ایران است.

– برای نخستین بار در تاریخ شورای امنیت است که کشور هدف در تدوین قطعنامه مورد مشورت و مذاکره قرار گرفته است.

ظریف تأکید کرد: با ضمیمه شدن برجام به قطعنامه شورای امنیت، شورای امنیت رسماً برنامه هسته‌ای و غنی‌سازی ایران را علیرغم همه قطعنامه‌های گذشته خود می‌پذیرد و آن را تأیید می‌کند و دیگر چیزی به نام تحریم در قطعنامه وجود ندارد، حتی در ضمیمه آن و آن دسته از تحریم‌های غیراقتصادی که قرار بود در فاصله معقولی لغو شود تنها به برخی محدودیت‌ها تبدیل شدند که تاریخ انقضا دارند و هیچ سازوکاری برای ضمانت اجرایی آن همچون کمیته تحریم و پانل کارشناسی در قطعنامه‌های گذشته ایجاد شد، دیگر وجود نخواهد داشت و در واقع قطعنامه جدید رژیم تحریمی شورای امنیت را در کل برمی‌چیند.

وزیر امور خارجه کشورمان تأکید کرد: نکته مهم دیگری که در یکی دو روز گذشته به صورت ناقص و مخاطره آمیز مطرح شده است و باید اصلاح شود، این است که به صراحت برنامه جامع اقدام مشترک در بین مفاد قطعنامه و مفاد برجام تفکیک قائل شده و قطعنامه را جزئی از برجام نمی‌داند، بنابراین نقض احتمالی برجام را نقض احتمالی قطعنامه تلقی نمی‌کنند.

وی افزود: همچنان که مقام معظم رهبری فرمودند تمام قابلیت‌های دفاعی و امنیتی کشور حفظ خواهد شد و ما به سیاست حمایت از متحدین خود در منطقه ادامه خواهیم داد و نهایتاً قطعنامه ۲۲۳۱ دارای یک نقشه کامل راه از ابتدا تا انتها است و همه گام‌ها حتی تا زمان لغو خود را پیش بینی کرده است، به عبارت دیگر این آخرین قطعنامه شورای امنیت در خصوص برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود.

ظریف ادامه داد: من خواهش می‌کنم که به تلاش‌ها و دست و پا زدن‌های برخی کشورها برای بد جلوه دادن این توافق توجه نکنیم.

** تحریم‌های شورای امنیت برگردد، ایران در همکاری با آژانس تجدید نظر خواهد کرد

ظریف ادامه داد: یکی از نکات، بحث برگشت‌پذیری تحریم‌ها و بازگشت قطعنامه‌های قبلی است و موضوع بازگشت‌پذیری یکی از موضوعات برجام و یک وضعیت دوطرفه است که در قطعنامه مطرح شده که نهایتا جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که در صورتی که تحریم‌های شورای امنیت به هر دلیلی به شکل کامل یا ناقص بازگردد جمهوری اسلامی موظف نیست تعهدات خود را انجام دهد و در همکاری با آژانس تجدیدنظر خواهد کرد.

وی با اشاره به مطرح شدن موضوع هزینه سنگین بازگشت‌پذیری تحریم‌ها از سوی یک نشریه آمریکایی تأکید کرد: برای بازگرداندن تحریم‌ها روند آسانی وجود ندارد و بازگرداندن تحریم‌ها بدون نقض فاحش جمع‌بندی مذاکرات هزینه سنگینی دربر دارد و بی‌توجهی جامعه بین‌المللی و بی‌اعتباری قطعنامه را در پی خواهد داشت.

وزیرخارجه تصریح کرد: سیل ورود بنگاه‌های اقتصادی به ایران یکی از عوامل بازدارنده خواهد بود اما مهمترین دلیل اقتدار جمهوری اسلامی ایران است و ظرفیت بازگشت‌پذیری برنامه هسته‌ای کشورمان بسیار بالاست و همچنین بهم ریخته شدن ساختمان ۱۲ ساله تحریم‌ها که ساختن آن حدود ۱۲ سال طول کشیده یکی دیگر از نگرانی‌های غربی‌هاست و در طول یک مذاکره نفس‌گیر غرب در برابر خواسته راهبردی ما این روش متقابل و دوطرفه مورد قبول قرار خواهد گرفت.

ظریف یادآور شد: قبلا هم گفتم مذاکره بده بستان است و باید ببنیم چه دادیم و چه گرفته‌ایم و برجام، جایگاه ایران را بعنوان بزرگترین قدرت منطقه تصویب نموده است و باعث شد یکی از بزرگترین بحران‌ها از طریق مسالمت آمیز حل شد.

** ما از این پس با طی مراحل قانونی تصویب طرف مقابل را به صورت جدی رصد خواهیم کرد

وی گفت: ما از این پس با طی مراحل قانونی تصویب طرف مقابل را به صورت جدی رصد خواهیم کرد و همانطور که در ۳۶ سال گذشته پیروزی انقلاب و ۲۲ ماه گذشته مذاکرات ایستاگی کرده‌ایم درآینده هم ایستادگی خواهیم کرد.

وزیرخارجه اظهار داشت: جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای نتیجه عزت و اقتدار ملی است و مهمترین وظیفه ما حفظ وحدت و اقتدار ملی بوده و آنچه برای ما اقتدار آفریده مقاومت ملت در برابر فشارها، تهدیدها و تحریم‌ها و خودباوری عمومی و فضل وکرم الهی و عنایات ائمه است و آنچه در آینده اقتدار ایجاد خواهد کرد و از اقتدار ایران صیانت می‌کند همین مولفه‌ها است.

ظریف ادامه داد: بیاییم در شرایطی که دنیا ایران را مقتدر و رهبری ایران را پیروز این نبرد تاریخی می‌داند و دوستان ما در محور مقاومت از این پیروزی شادند ما هم امروز گفتمان غلبه بر فشار را توسعه دهیم و خودباوری را ترویج نماییم.

در ادامه جلسه صحن علنی علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی با طرح سوال اینکه زمان خاتمه تحریم‌ها ده سال است و نماینده آمریکا گفته ۵ سال به این مدت اضافه خواهیم کرد و شما چه پاسخی دارید ظریف گفت: ما به حرف‌های زده شده معترض هستیم و قطعا بعد از ده سال نظارت خاتمه خواهد یافت.

ظریف در پاسخ به سوال دیگر علی لاریجانی درباره گزارش آژانس و سازوکار آن در آینده عنوان داشت: با توجه به اینکه اگر آژانس در بحث نظارت‌ها زودتر به نتیجه برسد مدت محدودیت‌ها کاسته خواهد شد این مسیر مورد قبول بوده و البته راستی آزمایی متناظر در کنگره آمریکا و مجلس شورای اسلامی مراحل قانونی خود را طی خواهد کرد و در این فاصله آژانس هم درباره مدت زمان نظارت و سازوکار آن بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد و ما به جای اینکه به ۶ کشور اجازه دهیم که اقدامات ما را تأیید کنند تلاش کردیم با پیگیری‌های آقای صالحی که ریز مطالب را مطرح کرده راستی آزمایی را ۱+۵ انجام ندهد و آژانس مبنا باشد.

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: این موضوع را شخصاً به حضرت آقا گزارش دادم و این موضوع به آن موضوعی که مورد اختلاف حضرت آقا بوده و آن اقدامی کیفی آژانس بود، کاملاً متفاوت است و من احساس می‌کنم که این خطوط قرمز مقام معظم رهبری است.

** قطعنامه جدید هیچ سازوکار تنبیهی ندارد

وی ادامه داد: اصلاً قطعنامه جدید هیچ سازوکار تنبیهی ندارد و تنها سازوکار بازگشت تحریم‌های گذشته طی روند طولانی ۶۰ روزه فاصله حل و فصل اختلافات برای موارد برجام است که باید از کمیسیون مشترک شروع شود.

ظریف افزود: یک کمیته سه نفره نظارتی در آنجا درست شده که رأی مشورتی می‌دهند، ما بعد از ۳۰ روز می‌توانیم از تعهدات‌مان برگردیم.

وزیر امور خارجه کشورمان اظهار داشت: آن‌هایی که می‌خواهند قطعنامه‌های شورای امنیت را برگردانند باید ۳۰ روز دیگر صبر کنند و بروند قطعنامه‌ها را در شورای امنیت و با رأی‌گیری که مجبور خواهند شد، وتو کنند و قطعنامه‌ای که با وتو مانع آن شده باشند، کسی در دنیا برای آن خیلی وقتی قائل نخواهد بود.

وی تصریح کرد: این روند، روند بسیار مشخصی است که منحصر بر جام است و هیچ ارتباطی به قطعنامه‌های شورای امنیت ندارد.

ظریف خاطرنشان کرد: اگر شما قطعنامه‌های ۱۷۳۷ و ۱۹ تا ۲۹ را نگاه کنید که علی ماشاالله از این سازوکارها وجود دارد، ما این‌ها را مختومه کردیم.

** در هیچ جای برجام تعلیق نیامده و اگر کسی تعلیق ترجمه کرده، اشتباه ترجمه کرده است

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سوالی مبنی بر این که در بند ۱۸ برجام آیا تحریم‌ها را تعلیق می‌کند، گفت: در هیچ جای برجام تعلیق نیامده و اگر کسی تعلیق ترجمه کرده، اشتباه ترجمه کرده است چرا که دیروز آژانس تحریم‌ها را لغو کرد و تمام شد و تاریخ اجرای لغو همان گونه که عرض کردم زمانی است که آژانس گزارش دهد و ما این اقدامات را انجام داده‌ایم.

وی در مورد موشک‌های بالستیک گفت: اولاً که این بحث نقض برجام نیست، ثانیاً این بند ضمیمه قطعنامه به شکل غیرالزام‌آور است که اختلافش در فرهنگ لغت شورای امنیت کاملاً مشخص است.

ظریف افزود: کلمه طراحی شدن برای موقعیت حمل سلاح هسته‌ای اولین بار است که به قطعنامه شورای امنیت اضافه می‌شود و این با تلاش زیادی اضافه شده است و ما به دلیل این که هیچ یک از موشک‌هایمان را برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی نمی‌کنیم لذا از دید ما این موضوع از ابتدا ارتباطی به شورای امنیت نداشته و در حال حاضر نیز ندارد.

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: من چندین بار از دوستان تقاضا کرده‌ام و مجدداً از همه کسانی که به این موضوع دامن می‌زنند تقاضا می‌کنم که بند ۹ قطعنامه ۱۹۲۹ و بند ماقبل آخر مقدمه قطعنامه ۱۹۲۹ را بخوانید تا ببینید چه تغییری در این وضعیت ایجاد شده است، تغییر بسیار بزرگی است که با امنیت کشور سروکار قرار دارد.

صالحی در صحن علنی:
مسئولیت شرعی و عقلی هر آنچه در بُعد فنی مذاکرات به دست آمده را می‌پذیرم

همچنین علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی که به همراه وزیر امروز خارجه کشورمان در صحن علنی امروز (سه شنبه، ۳۰ تیرماه) حاضر شده بود، با اشاره به بحث فنی و برخی دغدغه‌های گفته شده اظهار داشت: برخی از صحبت‌ها و ادعاهای مطرح شده ظاهر متناقضی دارد که با توضیحات روشن خواهد شد.

وی افزود: مذاکره با کسانی که همواره مثال مکر و حیله بودند کار آسانی نبود اما این ملت در بستر فراهم شده انقلاب اسلامی با تمسک به باورها و توکل به خدا و پیروی از رهنمودهای مقام معظم رهبری به گونه‌ای عمل کرد که بسیار قابل تقدیر است و به عنوان یک هموطن می‌گویم به آنچه که به دست آورده‌ایم، می‌بالم.

صالحی تأکید کرد: بنده از پیدایش این پرونده تصنعی تا به امروز حضور داشته و سیر تحولات و برخورد با این مسئله را شاهد بودم و همچنین ۴۴ سال است که در این فناوری حضور دارم، لذا شهادت می‌دهم آنچه در بعد فنی به دست آمده دستاورد بزرگی است که مسئولیت شرعی، عقلی و عرفی آن را می‌پذیرم.

رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: تاریخ نشان خواهد داد و پارادایم تمایلات سیاسی جهان به گونه‌ای فراگیر تغییر خواهد کرد و زنگ آن در وین خورده است.

وی اظهار داشت: مذاکرات ۱+۵ سال‌ها طول کشید و کسانی همچون روحانی، جلیلی، لاریجانی و این گروه برای آن زحمت کشیدند و اکنون ما بر شانه‌های قبلی افق روشن‌تر را دیده‌ایم.

صالحی در ادامه افزود: مقام معظم رهبری زمانی که متوجه شد سال‌ها این مذاکرات ادامه داشته و به نتیجه نرسیده است با پیشنهاد ایشان قرار شد راه دومی انجام شد که آن مذاکره با آمریکا بود که در دولت یازدهم این تدبیر به درستی انجام شد.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: در لوزان بر روی محورهای فنی به یک تفاهمی رسیدیم که بعد از چند ماه در وین طی این فاصله آن‌ها سعی می‌کردند پیکره‌ای را که به دست آمده را بتراشند تا به مواردی که فکرش را نمی‌کردند و اکنون از دست رفته می‌دیدند، برسند.

وی بیان داشت: اکنون این سوال پیش می‌آید که آیا آمریکا با آن همه مشاوران فنی می‌تواند مورد غفلت قرار بگیرد؟ بله، چنین شد، چون ایران کم نداشت به خصوص با توکل به خدا و ائمه همین گونه شد که اکنون به این نتایج رسیده‌ایم.

صالحی اظهار کرد: هرچند این جلسه علنی است و باید احتیاط کرد اما باید گفت که گام‌های بزرگی در وین برداشتیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: آن‌ها می‌خواستند محدودیت‌هایی برای ما ایجاد کنند تا نتوانیم به تولید سلاح هسته‌ای برسیم، اما ما بنا به فتوای مقام معظم رهبری که ساخت، تولید و انباشت سلاح هسته‌ای را حرام اعلام کرده بودند، هیچ گاه به دنبال چنین هدفی نبودیم و شاید این امر در ظاهر محدودیت تلقی شود اما در اساس جلوی پیشرفت هسته‌ای را نمی‌گیرد.

وی ادامه داد: یکی از راه‌ها این بود که ذخایر اورانیوم غنی شده در کشورمان به حداقل برسد، اکنون ما ۷ تن ذخیره اورانیوم غنی شده داریم و برای این که سوخت سالانه بوشهر را تأمین کنیم به ۳۰ تن نیاز داریم، سال‌ها طول کشید تا به این ۷ تن برسیم.

صالحی گفت: تا به امروز همه چالش‌های فنی ما این بود که فناوری هسته‌ای را به هر قیمتی تثبیت کنیم تا جایگاه ایران ثابت شود. آن زمان هزینه فایده مبنای عمل ما نبود و شاید از لحاظ اقتصاددان‌ها این عمل قابل توجیه نباشد.

رئیس سازمان انرژی اتمی بیان داشت: لذا برای رسیدن به ۳۰ تن نیازمان با روند تولید سالی ۲ تن اورانیوم غنی شده ما به ۱۰ الی ۱۵ سال دیگر نیاز داریم که اگر بقیه سانتریفیوژها را هم راه می‌انداختیم باز هم به ۱۰ سال زمان احتیاج داشتیم.

وی تأکید کرد: سانتریفیوژ‌های IR۱ از نوع ابتدای در دسترس ما بود، اما از این به بعد که می‌خواهیم وارد تجاری‌سازی شویم دیگر نمی‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم لذا باید به دنبال نسل جدید باشیم که آن نسل جدید در دسترس ما نیست.

صالحی ادامه داد: سانتریفیوژهای نسل IR۲M، IR۴، در اختیار ما هست اما IR۶ و IR۸ آن گونه در دسترس ما نیست و باید بر روی آن کار کنیم لذا در مجموع اگر بحث این ذخایر را داشته باشیم، ۷ الی ۸ سال طول خواهد کشید تا بتوانیم سوخت یک سال نیروگاه بوشهر را تأمین کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: فرض کنیم همین امشب ۱۹۰ هزار سو قابلیت و ظرفیت غنی‌سازی داشته باشیم اما ما تا چه مدتی می‌توانستیم این قابلیت را حفظ کنیم، برای مدت محدودی می‌شد این کار را انجام داد زیرا مواد اولیه را به آن صورت نداشتیم.

وی اظهار داشت: اما چند سال است که سازمان انرژی اتمی با اجازه مقام معظم رهبری شروع به اکتشاف هوایی و استخراج انجام می‌دهد به گونه‌ای که در یک فاصله ۷ تا ۸ سال می‌توانیم با استخراجی که انجام می‌شود می‌توانیم مواد اولیه مورد نیاز ۱۹۰ هزار سو را تولید کنیم.

صالحی تصریح کرد: لذا اگر امروز ۱۹۰ هزار سو داشتیم و یکی دو سال هم این تعداد کار کند و بعد دست روی دست می‌گذاشتیم بسیار فاجعه‌آمیز بود و نمی‌شد آن را توجیه کرد.

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: آن‌ها اعلام کردند که ما اجازه نداریم با راکتور آب سنگین اراک ادامه کار دهیم، چرا که سالانه ۱۰ کیلو پلوتونیوم تولید می‌کند اما ما گفتیم حاضریم کاری کنیم که کمتر از این مقدار تولید کند زیرا ما که قصد ساخت بمب را نداریم و اگر قرار بود به دنبال ساخت بمب برویم، بله، این محدودیت محسوب می‌شد اما اگر قرار است به آن سمت نرویم این ۱۰ کیلو به زیر یک کیلو هم برسد، دیگر چه محدودیتی است؟

وی ادامه داد: آن‌ها می‌گویند با فلزات اورانیوم و پلوتونیوم کار نکنید، اصلاً ما طی ۱۰ الی ۱۵ سال آینده پلوتونیومی به آن مفهوم در اختیار نداریم تا بخواهیم کاری انجام دهیم. ما تا مدت‌ها نیازی به جمع‌آوری بالای ۲۰ درصد نیستیم زیرا برای آن برنامه‌ای نداریم.

صالحی گفت: شاید برخی بپرسند که سوخت بوشهر را می‌توانیم بیاوریم و پلوتونیوم آن را استخراج کنیم اما آن هم باید به بوشهر برگشت داده شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: شاید بیان کنم تحقیق و توسعه قدری محدود شده است زیرا آن‌ها گفته‌اند اگر ماشین‌های شما زود ارتقا پیدا کند، می‌توانید یک سال گریز را به آن نزدیک‌تر شوید ولی این جا یک مختصر محدودیت را قبول کردیم اما محدودیتی نیست که اساس تحقیق و توسعه کشور را زیر سوال ببرد. ما بر روی تمامی سانتریفیوژها کار خواهیم کرد.

وی تأکید کرد: سانتریفیوژهای IR۲M، IR۴، IR۶ و IR۷ که اسامی‌شان در همان برجام آمده است، بر روی تمامی آن‌ها کار خواهیم کرد و این هم یک محدودیت غیرآزار دهنده‌ای است.

صالحی تصریح کرد: می‌گویند در این چند سال سانتریفیوژ IR۸ شما هم قدیمی می‌شود و ۷ الی ۸ سال طول خواهد کشید تا این سانتریفیوژ IR۸ به تولید انبوه برسد و اگر از حالا بر روی این سانتریفیوژ کار کنیم ۸ سال طول می‌کشد تا به یک ماشین قابل استفاده تجاری تبدیل شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: پس ماشین‌هایی که روی آن کار می‌کنیم، یعنی IR۸ و IR۶ ماشین‌های آینده ما خواهد بود، زیرا در نطنز سرمایه‌گذاری عظیمی شده و آنجا جایگاه ۵۰ هزار سانتریفیوژ است و اگر قرار باشد ماشین IR۸ را با بیست سو، یعنی ۵۰ هزار تا بیست سو می‌شود یک میلیون سو و این یک میلیون سو پاسخگوی ۶ راکتور پرقدرت است، لذا ما نمی‌خواهیم با ماشین‌های دیگری که سوی کمتری دارند از امکانات در نطنز، بخواهیم نطنز دیگری بسازیم و می‌خواهیم با همین نطنز در حد ۵ الی ۶ راکتور سالانه پاسخگو باشیم.

صالحی با اشاره به اینکه ما به یک کیلو پلوتونیوم نیازی نداریم عنوان داشت: اما پسماندها را به هیچ عنوان نخواهیم داد.

وی گفت: برای اینکه سانتریفیوژ از ابتدا تولید شود هشت سال طول می‌کشد و ما از زنجیره‌های دو تا ۵۰ تایی سانتریفیوژ استفاده می‌کنیم. و در این پروسه ما محدودیت ۱۰ تا ۱۱.۵ ساله زنجیره‌های ۳۰ تایی را خواهیم داشت ولی بعد از ۱۱ سال زنجیره‌ها افزایش خواهد یافت و همچنین از انتهای سال هشتم ما ۲۰۰ ماشین IR۸ و IR۶ خواهیم داشت و بعد از ۱۰ سال آن را بالا خواهیم برد.

رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه ایران برای ۱۵ سال حق ساخت رآکتور آب سنگین ندارد عنوان داشت: پروژه افتخارآمیزی که صورت گرفته این است که اراک به عنوان یک رآکتور بازطراحی شده در آینده یکی از پیشرفته‌ترین رآکتورهای تحقیقاتی آب سنگین جهان خواهد بود و تا زمانی که این پروسه به سرانجام برسد، ۵ تا ۶ سال طول می‌کشد و بعد از شش سال رآکتور بعدی را خواهیم ساخت و لازم است بدانید ساخت یک رآکتور آب سنگین بین‌المللی یا خرید آن همچون رآکتور اراک حدود یک میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.

صالحی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه در فردو ۱۵ سال غنی‌سازی نخواهیم داشت و آیا این محدودیت نیست، گفت: مرکز غنی‌سازی فردو در سال ۱۷ کیلوگرم و نطنز در سال ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌ شده تولید می‌کند و ظرفیت فردو در سال ۲۰۰ کیلوگرم تولید اورانیوم غنی شده و نطنز در سال حدود دو تن است و نسبت به نیاز ۳۰ تنی ما قابل مقایسه نیست و این در شرایطی است که در فردو در بهترین شرایط ظرفیت هزار و ۵۰۰ سانتریفیوژ و در نطنز در بهترین شرایط ۵۰ هزار سانتریفیوژ وجود دارد و قطعا این محدودیت نیست زیرا غربی‌ها از گذشته و در قطعنامه‌های خود به دنبال این بودند که ایران هیچگاه غنی‌سازی نداشته باشد.

وی افزود: این در حالی است که در نطنز هزاران سانتریفیوژ می‌چرخند و در فاصله هشت تا ۱۰ سال محدودیت ما ماشین‌های خود را پیشرفته خواهیم کرد و سپس به ظرفیت لازم که ۱۹۰ هزار سو یا یک میلیون سو خواهد بود می‌رسیم.

صالحی با اشاره به اینکه یکی از بزرگترین دستاوردهای مذاکرات تولید سوخت برای نیروگاه هسته‌ای بود و با طرح این سوال که شاید برای عده‌ای شبهه ایجاد شود که در گذشته ایران سوخت ۲۰ درصد را داشت، گفت: سوخت نیروگاه هسته‌ای با سوخت یک رآکتور تحقیقاتی مثل تهران متفاوت است و ما در این عرصه وارد شدیم و در مذاکراتی که صورت گرفته در دو سال آینده سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای که نیازمند بررسی استانداردهای بین‌المللی است را خودمان می‌سازیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: من افتخار می‌کنم که از بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ کشور در حال توسعه جهان جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری است که دو کالای استراتژیک همچون اورانیوم غنی شده و آب سنگین را تولید و صادر می‌کند.

وی افزود: در پروسه آب سنگین دستاوردی که به دست آمد این بود که ما ۲۰۰ تن تولیدات این محصول را نیاز داشتیم که اکنون مازاد آن را در آینده خواهیم فروخت و ما این موضوع را به غربی‌ها تحمیل کردیم و دستاوردهای ما در این مذاکرات غنی‌سازی در مرکز نطنز با هزاران سانتریفیوژ، فروش مازاد ذخایر آب سنگین و اینکه می‌توانیم PIE را انجام دهیم و سانتریفیوژهای جدید را غیر از IR۸ بسازیم و در مراکز تحقیقاتی آن را به کار بگیریم و در دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار دهیم.

با موافقت نمایندگان:
کمیته ویژه رسیدگی به “برجام” در مجلس تشکیل می‌شود

نمایندگان در پایان جلسه خود با وزیر امورخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی با پیشنهاد تشکیل کمیته ویژه به استناد ماده ۴۴ جهت رسیدگی به توافق ایران و گروه ۱+۵ در رابطه با برجام موافقت کردند.

براساس این گزارش این پیشنهاد که از سوی حسین امیرآبادی نماینده مردم قم و برخی از نمایندگان سرشناس مجلس شورای اسلامی تهیه شده بود به مجلس ارائه شد.

همچنین پیشنهاد تشکیل کمیته ویژه رسیدگی به توافق هسته‌ای با ۱۳۶ رأی موافق، ۳۹ رأی مخالف و ۵ رأی ممتنع مورد موافقت نمایندگان قرار گرفت.

در صحن علنی امروز مطرح شد؛
توکلی: وزرا فقط می‌توانند لایحه به مجلس ارائه کنند/لاریجانی: در هیئت رئیسه بررسی می‌کنیم

احمد توکلی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی هم در این جلسه پس از ارائه گزارش محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان درباره توافق‌نامه هسته‌ای ایران با کشورهای ۱+۵ طی تذکری شفاهی در صحن علنی مجلس با استناد به مواد ۱۳۵ و ۱۳۷ آئین‌نامه داخلی مجلس و اصل ۷۴ قانون اساسی، گفت: وزرا می‌توانند لایحه به مجلس ارائه کنند.

لاریجانی رئیس مجلس نیز بلافاصله با قطع سخنان توکلی، این اخطار را وارد ندانست و تاکید کرد:‌ شما نوشتید و به من ارائه کردید، اما چون در مصوبه مجلس داشتیم که وزیر خارجه گزارش توافق را به مجلس بدهد، امروز را به استماع گزارش آنان اختصاص دادیم؛ البته موضوع ارائه لایحه را در هیئت‌رئیسه بررسی خواهیم کرد.

زاکانی در تذکر شفاهی:
موضوع ملی توافق هسته‌ای را جناحی نکنید/ مسیر رفع تحریم‌ها و برگشت‌پذیری آنها ابهام‌آلود است

همچنین علیرضا زاکانی نماینده مردم تهران طی تذکر شفاهی با اشاره به ۴ پیام مصوبه الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای در صحن علنی مجلس گفت: پیام اولمان در این تبصره رفع تحریم‌های ظالمانه بود که باتوجه به ضرورت گشایش اقتصادی و ایجاد زمینه رونق در عرصه تولیدات داخلی این پیام در بند اول الزامات آمد در حالی که در نتیجه بررسی اولیه برجام و قطعنامه صادر شده مسیر رفع تحریم‌ها بسیار ابهام آلود و با یک مکانیزم برگشت‌پذیر فوق‌العاده خطرناک است.

وی با اشاره به پیام دوم مصوبه مجلس تأکید کرد: پیام دوم مصوبه درخصوص رخنه امنیتی دشمنان کشور بود که با مصوبه‌ای که شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد مشاهده می‌شود مسیر پرپیچ و خمی طراحی شده که نهایتا امکان بازرسی را با هر بهانه‌ای برای آنها فراهم می‌کند.

زاکانی با اشاره به پیام سوم تبصره به حفظ عزت دانش و دانشمندان اشاره داشت که در مواجهه با آنها هم در حوزه‌های مختلف دچار ابهام هستیم.

نماینده مردم تهران در ادامه گفت: آنچه که در حال حاضر مهم است این است که ما در تبصره ۱ طرح الزامات برابر اصل ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی موظفیم به وظایف قانونی خود عمل کنیم.

زاکانی افزود: آنچه که در حال حاضر مهم است این است که ما در برابر مجلس یک وظیفه قانونی و ملی داریم و باید به وظیفه خود عمل کنیم لذا تذکر بنده به کسانی است که موضوع ملی را جناحی می‌کنند و از آن بهره سیاسی می‌برند چرا که امروز و آیندگان قضاوت خواهند کرد که چه کسانی بر سر منافع ملی ایستادگی خواهند کرد.

سالک در نطق میان‌دستور:
اگر متن توافق هم به تصویب نرسد، اجازه هیچگونه سوء استفاده به اصول قانون اساسی داده نمی‌شود

احمد سالک کاشانی نماینده اصفهان هم در نطق میان‌دستور خود گفت: باید جلوی دغل‌کاری و راه‌های فریب آمریکای جنایتکار، دشمن قسم خورده اسلام در جریان توافق، با قدرت بسته شود که در این خصوص نقش حکیمانه و قدرتمند مرجع عالیقدر آیت الله خامنه‌ای از ایجاد و باور هسته‌ای تا رشد کیفیت آن و هدایت روسای جمهور و تیم‌های مذاکره‌کننده از سال ۸۲ تا ۹۴ بسیار قابل توجه است.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس تصریح کرد: حفظ تشکیلاتی که دشمن قادر به تخریب آن نباشد، تأمین نیاز آینده برای غنی‌سازی، جلوگیری از نفوذ دشمن به حریم دفاعی کشور و لغو فوری تحریم‌های اقتصادی، مالی، بانکی و سایر تحریم‌ها در فواصل مشخص را از جمله خطوط قرمز مدنظر مقام معظم رهبری در جریان مذاکرات است.

این نماینده مردم در مجلس نهم در ادامه به نقش با بصیرت ملت ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای نیز اشاره کرد و ادامه داد: ملت ایران با صبر و حوصله در طول ۱۲ سال، مذاکرات را پیگیری کردند و گاهی با انتقاد منصفانه، گاهی با نگرانی و گاهی با دلواپسی نقطه نظرات خود را اعلام کرده و هیچگاه از تعقیب این مذاکرات کوتاه نیامدند، ایستادگی، مقاومت ملت، شهامت و ابتکار دانشمندان است.

سالک تاکید کرد: در طول این مدت نمایندگان مجلس و مردم را در یک فقر اطلاعاتی قرار داده‌اند به طوری که تا قبل از تصویب قطعنامه خبر نداشتیم و بعد از تصویب هم اختیار نداریم.

سالک گفت: امیدواریم متن تهیه شده در مجرای قانونی پیش بینی شده خود تصویب شود هر چند اگر این متن به تصویب هم نرسد اجازه هیچگونه سوء استفاده و خدشه به اصول قانون اساسی داده نخواهد شد و قابلیت‌های دفاعی و حریم امنیت کشور به فضل الهی حفظ خواهد شد؛ اما رسالت مجلس و مسئولان که به فضل الهی در یک پیچ تاریخی قرار گرفته‌اند بسیار مهم است.

وی ادامه داد: معظم له می فرمایند انشاءالله انتظار ما این است که دست‌اندرکاران با دقت مصالح و منافع ملی را مدنظر قرار دهند و باید دانست که در هر صورت سیاست ما در مقابل آمریکا هیچ تغییری نخواهد کرد، ۵ رئیس جمهور دیگر آمریکا که در آرزوی تسلیم ایران اسلامی بودند یا مردند و یا در تاریخ گم شدند و شما هم به این آرزو نخواهید رسید.

این نماینده مردم اصفهان اظهار داشت: جای تعجب این است که ما با ۶ کشور که خود آنها بیش از ۱۶ کلاهک هسته‌ای دارند و می‌توانند چندین بار جهان را نابود کنند و خودشان مجرم و جنایتکار هسته‌ای هستند مذاکره کرده‌ایم، کشورهای ۱+۵ در جایگاه مجرم، قاضی و ناظر نشسته‌اند این در حالی است که جمهوری اسلامی داشتن کلاهک هسته‌ای را طبق فتوای مقام معظم رهبری حرام می‌دانند از همین جا اعلام می کنم جمهوری اسلامی و امت بیداری اسلامی باید مجرمان هسته‌ای در سطح بین‌المللی را محاکمه کنند و این همان تداوم مقابله با استکبار است، استکبارستیزی در متن اعتقادات قرآنی و عترت ملت ما ریشه دارد.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در پایان با اشاره به اینکه در پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت در مورد توافق شمشیر بلند بر سر ایران است، خاطر نشان کرد: در این پیش‌نویس طرف مقابل می‌تواند هم شاکی باشد، هم قاضی و هم مجری؛ بنابراین باید جلوی تصویب چنین قطعنامه‌ای گرفته می‌شد البته توضیحات وزیر امور خارجه و آقای صالحی نیاز به بررسی و رفع ابهام دارد.

حاشیه های هسته‌ای مجلس:
از قرائت قطعنامه تا «برجام»/ خواهش «ظریف» از نمایندگان

در این جلسه قرار بود محمدجواد ظریف و علی اکبر صالحی گزارشی از جمع بندی نهایی مذاکرات را به نمایندگان ارائه کنند، ریاست جلسه علنی امروز مجلس را علی لاریجانی برعهده داشت و همچنین بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، عباس عراقچی و مجید تخت روانچی اعضای ارشد تیم مذاکره کننده، حجت‌آلاسلام انصاری به همراه ظریف و صالحی در صحن علنی مجلس حاضر بودند.

با توجه به اینکه گفته می‌شد جلسه ظریف با نمایندگان مجلس قرار بوده به صورت غیرعلنی برگزار شود اما جلسه مذکور از زمان آغاز خود بصورت علنی برگزار شد و محمد جواد ظریف نطق خود را از ساعت ۸:۲۵ دقیقه در مجلس آغاز کرد.

ظریف سخنرانی خود را با تأکید بر حفظ حقوق ایران در مذاکرات آغاز و به ابعاد توافق اشاره کرد.

وزیرامورخارجه ایران در ابتدای سخنان خود گفت: در مذاکرات ثابت شد که ایران با ۶ قدرت جهانی مذاکره می‌کند ولی باج نمی‌دهد. در مذاکرات ثابت شد که ایران حاضر است ۲ سال متوالی با ۶ قدرت جهانی مذاکره کند و از خطوط قرمز خود عدول نکند.

اما سخنان ابتدایی ظریف در حالی مطرح می‌شد که برخی از نمایندگان مجلس با حضور در کنار صندلی رئیس مجلس یادداشت‌هایی را به وی تحویل می‌دادند و برخی نمایندگان همچون رسایی وقدوسی کنار صندلی لاریجانی مشغول گفت‌وگو بودند.

البته جلسه علنی امروز شاید کم حاشیه‌ترین جلسه حضور ظریف در مجلس بود و بسیاری از نمایندگان بیشتر سعی می‌کردند به اظهارات ناطق جلسه به خوبی گوش فرادهند که این امر نشان از اهمیت این موضوع در بین نمایندگان باشد.

اما وزیر امورخارجه در ادامه سخنان خود از روشن نمایی تیم مذاکره کننده در مذاکرات هم رمزگشایی کرد.

وی گفت: ما در مذاکرات روشن نمودیم که هیچ کس نباید یک ایرانی را تهدید کند. ما در مذاکرات روشن نمودیم که برنامه موشکی و تسلیحاتی ایران به هیچ کسی ارتباط ندارد که پس از این اظهارات برخی نمایندگان فریادهایی را از جنس الله اکبر و احسن سردادند.

البته چیزی از اظهارات ظریف در مجلس نگذشته بود که وزیرامورخارجه در بین اظهارات خود متن جامعی جمع‌بندی نهایی توافق را به رئیس مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد متنی که از این لحظه به بعد مجلس باید موارد قانونی آن را طبق مصوبه پارلمان بررسی کرده و اعلام نظر کند.

اما بخش دیگری از سخنان ظریف معطوف به جزئیات فنی مذاکرات بود، وی در رابطه با جزئیات فنی مذاکرات که بدون شک یکی از موارد مورد اهمیت نمایندگان می‌باشد گفت: تضمین می‌کنیم که پیش از باز کردن پیچ و مهره‌های برنامه هسته‌ای ایران تحریم‌ها علیه ایران لغو خواهد شد و ما در بحث اصل توازن تنها زمانی پروتکل الحاقی را به مجلس ارائه خواهیم کرد که کنگره آمریکا دست از تحریم‌های خود بردارد و این تحریم‌ها را لغو کند.

اما جلسه علنی مجلس با میهمانان هسته‌ای خود در حالی ادامه می‌یافت که هیچ نماینده‌ای نسبت به اظهارات ظریف حداقل از پشت صندلی خود انتقادی نداشت و این جلسه به طور آرام ادامه داشت، وزیر امورخارجه با پایان موارد فنی توافق در ادامه به موضوع رعایت بازدید از اماکن نظامی و مصاحبه با دانشمندان هم اشاره کرد.

ظریف تأکید کرد: در موضوع رعایت بازدید از اماکن نظامی و مصاحبه با دانشمندان در مذاکرات به طوری اقدامات پیش رفت که تمامی ملاحظات نظام رعایت شد و در آینده نیز حتی تمامی نظارت‌ها در قالب پروتکل الحاقی خواهد بود و برجام که صراحت به آن تأکید دارد.

وزیر امورخارجه در ادامه بیان داشت: برنامه هسته‌ای ایران در دوره تحقیق و توسعه با پیشرفته‌ترین سانتریفیوژ‌ها ادامه خواهد یافت و هزار و چهارصدو ۴۴ ماشین در فوردو فعالیت خواهند کرد و ما همچنان قلب اراک را نیز پس از فروش در کشور نگه خواهیم داشت.

اما در حالی یک ساعت از نطق ظریف در مجلس طی شد که وی همچنان به ریز و درشت موارد توافق اشاره داشت ،ظریف همچنین تأکید کرد: ما هیچگاه ادعا نکردیم که برنامه اقدام مشترک تماما به نفع ایران بوده است.

اما ظریف در پایان برخی از توضیحات مبنی بر جزئیات فنی توافق به موضوع قطعنامه تصویب شده شورای امنیت هم اشاره کرد. وی در خصوص این قطعنامه گفت: این قطعنامه نمایانگر تغییر بنیادین آژانس نسبت به جمهوری اسلامی ایران بود .

ظریف تصریح کرد:‌این قطعنامه نخستین قطعنامه‌ای است که کشور هدف مورد مذاکره قرار گرفته است که این حرکت در تاریخ شورای امنیت بی‌سابقه بوده است.

ظریف همچنین در ادامه از نمایندگان خواهش‌هایی هم داشت و اصرار داشت تا نمایندگان به صدای دست و پا زدن برخی کشورهای منطقه مبنی بر توافق گوش فرا ندهند چرا که این توافق بدون شک برای منطقه توفیقاتی خواهد داشت.

اما درسکوت مجلس ظریف در رابطه با سرعت برگشت‌پذیری تحریم‌ها مطالبی را عنوان کرد.

وی گفت: به صراحت عرض می‌کنم که سرعت برگشت‌پذیری ایران به حالت اول برنامه خود خیلی سریعتر از برگشت‌پذیری آمریکا برای به جریان انداختن تحریم‌ها خواهد بود چرا که ساختمان تحریم‌ها ریخته و برگشت‌پذیری آن کار آسانی نیست.

اما ظریف در حالی که قصد داشت به اظهارات خود در صحن علنی مجلس پایان دهد ریاست مجلس وی را مخاطب چندین سوال قرار داد که ظریف پس از بیان این سوالات یک به یک به سوالات پاسخ داد.

گفتنی است عمده سوالات لاریجانی از ظریف مربوط به محدودیت‌ها و میزان و افزایش دوره‌های زمانی و شیطنت‌های ۱+۵ در توافق بود که اظهارات ظریف باعث اغنای مجلس شد.اما ظریف پس از پاسخگویی به سوالات لاریجانی در پایان مواردی را هم عنوان کرد.

وی خطاب به نمایندگان گفت: بیایید در شرایطی که دنیا ایران را پیروز مذاکرات می‌داند و همه منطقه و اشغال از اقتدارو قدرت ما هستند ما نیز یکدل و یک زبان گفتمان اراده مردم بر فشار و تحریم را تقویت کنیم و فارغ از همه دسته‌ بندی‌ها عزت و خودباوری مردم را سپاس بگوییم.
همچنین وزیر امورخارجه اظهارات خود را در ساعت ۹:۳۸ دقیقه صبح پس از ارائه گزارش به مجلس به پایان رساند.