تحریم، تحریم و تحریم دستاورد فتنه ۸۸ برای مردم ایران

آوای جنوب

فتنه ۸۸، تحولی مهم در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بود که تبعات اقتصادی و سیاسی قابل‌توجهی به دنبال داشت که یکی از مهم‌ترین این تبعات، اعمال تحریم‌های بی‌سابقه توسط آمریکا و غرب علیه ایران بود.
گروه اقتصادی آوای جنوب؛ پس از انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸ در ایران و اعتراضات گسترده به نتایج آن، تحریم‌های آمریکا و غرب علیه کشورمان وارد مرحله‌ای جدید و بی‌سابقه شد.
این تحریم‌ها از حیث شدت و دامنه، تفاوت‌های بنیادینی با تحریم‌های پیش از آن داشتند و به‌نوعی به استراتژی اصلی غرب برای تحت‌فشار گذاشتن جمهوری اسلامی ایران بدل شدند اما چه ارتباطی میان حوادث سال ۸۸ و تشدید تحریم‌های غرب وجود دارد؟ بررسی اظهارات مقامات ارشد آمریکایی می‌تواند به روشن شدن این مسئله کمک کند.
تحریم‌های قبل و بعد از ۸۸؛ تفاوت در شدت و شمول
پیش از سال ۱۳۸۸، تحریم‌های غرب علیه ایران بیشتر محدود به سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز بود و جنبه بازدارندگی داشت اما پس از حوادث سال ۸۸، این تحریم‌ها نه‌تنها شدیدتر شدند بلکه حوزه‌های جدیدی مانند بانک مرکزی و خرید نفت ایران را هدف گرفتند.
به‌عنوان نمونه، پس از سال ۸۸ هرگونه معامله با بخش نفت ایران ممنوع شد و جریمه‌های سنگینی برای آن وضع شد. این اقدامات به‌قدری بی‌سابقه بودند که از آن به‌عنوان «تحریم‌های فلج‌کننده» یاد می‌شود.
اظهارات مقامات آمریکایی درباره فتنه ۸۸ و تحریم‌ها
وزیر دفاع وقت آمریکا، رابرت گیتس تنها دو روز پس از اغتشاشات روز قدس در شهریور ۸۸، در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان گفت: «در حال حاضر به دلیل شکاف‌های عمیق در ایران پس از انتخابات، تحریم‌ها موثرتر از گذشته خواهد بود. مخالفان سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی را هدف گرفته‌اند و اکنون زمان تشدید فشارها است.»
معاون وقت وزارت خزانه‌داری آمریکا و طراح تحریم‌ها، ریچارد نفیو در کتاب هنر تحریم‌ها نوشته است: «اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ۸۸، کاخ سفید را به این نتیجه رساند که دولت ایران تضعیف شده و زمان مناسبی برای تشدید تحریم‌ها فراهم شده است. در نوامبر ۲۰۰۹ (آذر ۸۸)، اوباما به مقامات خود اجازه داد تا برنامه‌های جدید تحریمی را پیش ببرند.»
معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا، استوارت لوی نیز در گفت‌وگو با نیویورک تایمز در اردیبهشت ۸۹ تأکید کرد: «تحریم‌ها با اوضاع سیاسی آشفته ایران ترکیب شده و این چیزی است که آمریکا به آن امید بسته است.»
رئیس‌جمهور وقت آمریکا، باراک اوباما در کتاب خاطراتش «سرزمین موعود» نوشت: «اعتراضات ۸۸ و سرکوب‌های پس از آن، باعث شد که راهبردمان را به سمت تحریم‌های سخت و چندجانبه تغییر دهیم تا ایران را وادار به مذاکره کنیم.»
وزیر خارجه وقت آمریکا، هیلاری کلینتون در کتاب «انتخاب‌های سخت نیز» تاکید کرد که اعتراضات ۸۸ باعث شد کشورهای دیگر هم برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران با آمریکا همراه شوند.
فتنه ۸۸ و تحریم قطعنامه ۱۹۲۹
قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل در خردادماه ۱۳۸۹، همزمان با اولین سالگرد فتنه ۸۸، به تصویب رسید؛ این قطعنامه زیرساخت حقوقی لازم برای آغاز جنگ اقتصادی علیه ایران را فراهم کرد.
چند هفته بعد، قانون تحریم‌های جامع ایران (سیسادا) در کنگره آمریکا تصویب شد. در مقدمه این قانون به صراحت به وقایع پس از انتخابات ۸۸ اشاره و نوشته شده بود: «موارد نقض حقوق بشر پس از انتخابات ریاست‌جمهوری جعلی ایران افزایش یافته است.»
هیلاری کلینتون نیز در همان زمان تصریح کرد که قطعنامه ۱۹۲۹ در حمایت از جنبش سبز صادر شده است.
نقش فتنه ۸۸ در استراتژی تحریمی آمریکا
مشاور امنیت ملی دولت ترامپ، جان بولتون هم در گفت‌وگویی با فاکس‌نیوز تصریح کرده که تحولات داخلی ایران پس از سال ۸۸ باعث شد آمریکا سیاست تحریم‌های تدریجی خود را کنار بگذارد و به سراغ فشارهای حداکثری بر ایران برود.
بررسی دیدگاه‌های مقامات آمریکایی نشان می‌دهد که فتنه ۸۸ نقش مهمی در وضع تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران داشته است.
این تحریم‌ها نه‌تنها اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار داد بلکه در عملکرد دولت دهم نیز نقش منفی داشت و زمینه‌ساز تغییرات سیاسی و اقتصادی بعدی شد.
حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا اقدامات سال ۸۸ تنها هزینه‌ساز بوده یا اینکه گروهی از آن سود برده‌اند؟
#فتنه_۸۸
#ایران
#اقتصاد
#تحریم
#فشار_حداکثری
#آمریکا