سال ۹۵ “همه” منتظر یارانه ۴۵۵۰۰تومان نباشند

با کاهش قابل توجه قیمت نفت، دخل و خرج دولت ناموزون شد و حتی پرداخت حقوق کارمندان دولت هم به مشکل خورد. در این بین اخباری از توقف پرداخت یارانه نقدی به شکل موجود از ابتدای سال ۹۵ به گوش می رسد.

آوای جنوب؛

خبرهایی که این روزها از وضع دخل و خرج دولت منتشر می شود حکایت از آن دارد که حساب و کتاب کابینه یازدهم به مشکل خورده و مهمترین دلایل آن هم کسب درآمد ناکافی از محل نفت و مالیات است.

کاهش قیمت نفت از سال گذشته تا کنون به شدت درآمدهای ایران را تحت تاثیر قرار داده تا جایی که برخی مقامات نفتی اعلام می کنند درآمد ماهانه نفت کشور از یارانه نقدی ماهانه هم کمتر شده است.

در حال حاضر درآمد ماهانه نفتی کشور با صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت خام به قیمت ۲۹ دلار، ماهانه در حد ۹۰۰ میلیون دلار می شود که با احتساب دلار ۳۶۰۰ تومانی درآمد ریالی کل فروش نفت ۳۲۰۰ میلیارد تومان است، در حالی که هزینه دولت بابت پرداخت یارانه نقدی در هر ماه به حدود ۳۴۰۰ میلیارد تومان می رسد.

هرچند عدم لغو تحریم ها هم نقش مهمی در کاهش درآمدهای دولت داشته است ولی هم اکنون وضع دخل و خرج کابینه به جایی رسیده که پرداخت حقوق کارمندان دولتی هم برای دولت مشکل شده است.

این خبری بود که موسی الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به تسنیم داده و با اشاره به کسری بودجه دولت در سال جاری گفته: در یکی دو ماه اخیر حقوق کارمندان به‌موقع پرداخت نشده و این نگرانی به وجود آمده که دولت در ماه‌های آخر سال نیز با کمبود نقدینگی‌ نتواند حقوق کارمندان را سر وقت پرداخت کند.

علاوه بر این آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان میدهد که سهم بودجه عمرانی طی سه ماهه نخست سال ۹۴ صفر بوده است و این یعنی کف درآمدی دولت کفاف هزینه های عمرانی را نمی دهد.

گزارش نماگرهای اقتصادی بهار ۹۴ که بانک مرکزی منتشر کرد، نشان می‌دهد عملکرد عمرانی دولت روحانی در سه‌ماهه اول سال جاری تنها ۳۹میلیارد تومان بوده است، این در حالی است که بودجه عمرانی مصوب امسال ۴۷هزار و ۳۹۰میلیارد تومان است.

بنابراین طبق آمار رسمی بانک مرکزی، عملکرد عمرانی دولت روحانی در بهار امسال کاهش ۹۹٫۴درصدی داشته است. همچنین فعالیت عمرانی دولت روحانی از محل بودجه ۹۴ در فروردین صفر، در اردیبهشت ۳۵ میلیارد تومان و در خرداد هم ۴ میلیارد تومان بوده است.

همانطور که آمار رسمی و البته درآمدهای نفتی با توجه به افت قیمت جهانی نفت نشان می‌دهند دولت یازدهم از نظر درآمدی به شدت به مشکل خورده و این مشکل زمانی حاد می شود که دولت مجبور باشد هر ماه ۳۴۰۰ میلیارد تومان یارانه نقدی بپردازد.

هر چند دولت بنا داشت تا پایان امسال یارانه نقدی ۶ میلیون نفر از ثروتمندان را قطع کند ولی تاکنون قطع یارانه ۳ میلیون نفر اعلام رسمی شده و هنوز مشخص نیست که سیاست حذف یارانه نقدی اغنیا به کجا رسیده و دولت از این محل چه میزان صرفه جویی کرده است.

آنچه مسلم است دولت یازدهم برای ادامه پرداخت نقدی یارانه ها در سال ۹۵ باید برنامه ای ویژه داشته باشد؛ البته هنوز مشخص نیست که دولت چه برنامه ای برای ادامه پرداخت نقدی در سال آینده خواهد داشت و چه پیشنهادی را در این زمینه در قالب لایحه بودجه ۹۵ به مجلس ارائه خواهد داد.

اما این موضوع بارها از سوی دولتی ها اعلام شده که دولت توان پرداخت یارانه نقدی را ندارد و حتی از شب های پرداخت یارانه نقدی در هر ماه به عنوان شب مصیبت عظما هم یاد کرده اند.

بنابراین مشخص نیست که تکلیف ادامه پرداخت یارانه نقدی در سال آینده چه خواهد شد ولی آنطور که نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه کشوری اعلام کرده “اجرای قانون هدفمندی یارانه ها لزوماً به معنای افزایش قیمت حامل ها نیست و ما می توانیم با روند موجود ادامه دهیم اما نحوه توزیع منابع موجود را تغییر دهیم”.

همچنین نوبخت در جایی دیگر اعلام کرده “دولت تمایل ندارد هدفمندی یارانه‌ها به رویه‌ای که تاکنون اجرا شده، ادامه پیدا کند.”

البته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده بود: “باید هدفمندی یارانه‌ها را در برنامه ششم ادامه دهیم اما این هدفمندی یارانه‌ها با آنچه از ابتدا اجرا شد، متفاوت خواهد بود. با وجود اصلاحاتی که در دولت یازدهم اعمال شده است، به‌خاطر شرایطی که در جامعه وجود دارد، هنوز موفق به اصلاح کامل نشده‌ایم”.

در تازه ترین اظهارنظرها هم محمدحسن پیوندی معاون شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه سال آینده برای اقتصاد کشور به دلیل بازی مصرف‌کنندگان با قیمت نفت خام سال بسیار سختی خواهد بود گفته بود: با این حجم درآمد نفتی دولت توان پرداخت یارانه‌های نقدی را هم نخواهد داشت.

بنابراین باید منتظر ماند و دید که دولت در لایحه بودجه ۹۵ چه تصمیمی برای ادامه هدفمندی یارانه ها و پرداخت نقدی یارانه ها گرفته است ولی از هم اکنون می توان پیش بینی کرد که با توجه به وضع درآمدی، دولت برای سال آینده عزمی جدی به منظور حذف یارانه گروه های پردرآمد خواهد داشت.

با این حساب می توان حدس زد که یکی از گزینه های روی میز دولت یازدهم برای ادامه هدفمندی یارانه ها همانطور که قبلا هم گفته اند حمایت گروه های کم درآمد و حذف یارانه اغنیا باشد البته دولتی ها در سال جاری و سال قبل هم قصد اجرای این سیاست را داشتند ولی ریسک حذف یکباره یارانه گروه های بالای درآمدی را قبول نکردند ولی با وضع پیش رو و افت شدید درآمدها یکی از راه های اصلی دولت حذف گسترده یارانه بگیران و حمایت از اقشار ضعیف خواهد بود.

البته در کنار حذف یارانه گروه های بالای درآمدی گزینه افزایش قیمت حامل های انرژی هم روی میز دولت است که باید دید درمورد آن چه تصمیمی خواهد گرفت و دست آخر مجلسی ها چه قانونی را برای ادامه هدفمندی یارانه ها در قالب بودجه ۹۵ وضع خواهند کرد.