همکاری اسراییل و عربستان تکرار سیاست شکست خورده‌ی نیکسون -کیسینجر

فرهاد سرخوش پور – دکترای علوم سیاسی
در اواخر دهه ۶۰ میلادی ، انگلستان در سیاست خود در مورد خلیج فارس تجدید نظر کرد.

با خروج این کشور از خلیج فارس این سوال پیش آمد که خلاء قدرت در خلیج فارس توسط کدام قدرت پر شود.

دولت آمریکا بدلیل درگیری در هندوچین امکان حضور مستقیم نداشت بنابراین پیشنهاد هنری کیسینجر در مورد خلیج فارس بکار گرفته شد بر اساس این طرح که در زمان ریاست جمهوری نیکسون بکار گرفته شد و به عنوان استراتژی نیکسون – کیسینجر موسوم است، مسولیت حفظ منطقه بر عهده ایران به عنوان بازوی نظامی و عربستان به عنوان بازوی اقتصادی واگذار شد، انتخاب رژیم شاه در استراتژی دو ستونی به چند دلیل بود ، نخست اینکه محمدرضا شاه تمایل شدیدی به تبدیل شدن به قدرت نظامی و اقتصادی داشت،دومین دلیل ، توافق ۱۹۷۲ بود که بر اساس آن ایران به بزرگترین خریدار اسلحه تبدیل شد البته فروش تسلیحات به ایران ، نوعی موازنه قوا نیز بود زیرا خطر کمونیسم در منطقه را کاهش میداد.

اما مهمترین دلیل انتخاب ایران ، حمایت شاه از اسراییل در جریان جنگ ۱۹۷۳ بود زیرا در آن مقطع ایران از عامل نفت به ضرر اسراییل و غرب استفاده نکرد.
پس از پیروزی ارتش اسراییل ،شاه به مهمترین بازوی نظامی دکترین نیکسون تبدیل شد.

انقلاب اسلامی پایانی بر مشروعیت سیاسی رژیم شاه و شکست استراتژی نیکسون -کیسینجر بود و به همین جهت بسیاری از تسلیحات به ایران تحویل داده نشد.

دکترین نیکسون کیسینجر یا سیاست دو ستونی باعث نتایج جبران ناپذیر در منطقه خاورمیانه و بخصوص خلیج فارس شد.
۱-پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، کشورهای عربی خلیج فارس را در قالب شورای همکاری خلیج فارس در تقابل با ایران قرار داد
۲-کشورهای منطقه را به منعقد کردن پیمان های نظامی با قدرت های بزرگ مانند آمریکا و انگلیس تشویق کرد و این کشورها به پایگاه نظامی آمریکا تبدیل شدند
۳-نتیجه تاسف بار آن جنگ تحمیلی بر علیه کشور ایران بود
به نظر میرسد چنین سیاستی امروزه توسط دولت آمریکا در حال شکل گیری است که در آن اسراییل بازوی نظامی و دلارهای نفتی عربستان بازوی اقتصادی باشد.

قصد آنها از انجام تکرار این استراتژی بوجود آوردن نیروی بازدارنده در مقابل دیگر کشورهای قدرتمند و مسلمان منطقه از جمله ایران ، مصر ،ترکیه و عراق است . با توجه به وسعت عربستان ، رژیم اسراییل میتواند با بستن پیمان نظامی با عربستان، مانورهای نظامی در جهت تقویت خود برگزار کند.

از نظر دولتمردان آمریکا تقویت نظامی و اقتصادی عربستان مهمترین عامل بازدارندگی ایران است، از طرفی آمریکا و اسراییل بدنبال تاثیرگذاری بیشتر در دریای سرخ با هدف کاهش قدرت مصر و تقویت قدرت عربستان هستند ، به نظر میرسد با روی کار آمدن ترامپ این رویکرد تقویت شود اما نتایج تاسف باری دارد.
۱-کشورهای اسلامی منطقه را در تقابل با یکدیگر قرار میدهد به عنوان مثال قطر کشوری است که به دنبال مطرح کردن خود در جامعه جهانیست و در ارتباط با غرب دیدگاه متفاوتی نسبت به عربستان دارد و این استراتژی موقعیت این کشور به عنوان متحد عربستان را به خطر می اندازد

۲-اسلام زدایی و بوجود آوردن تصویری خشن از اسلام .

۳- ضربه زدن به کشور قدرتمند ایران در منطقه ،زیرا آنها میدانند که نقش ایران در کاهش بحرانهای منطقه خاور میانه کلیدی است.

۴-افزایش جنگ ، آوارگی و قحطی .
در واقع تکرار دکترین نیکسون -کیسینجر در خاور میانه توسط ترامپ علاوه بر متشنج کردن اوضاع ، بی اعتمادی نسبت به آمریکا را افزایش خواهد داد و تکرار اشتباهات قبلی است