آوای جنوب؛

آمانو: پروتکل الحاقی اجرا شده است؛ اقدامات شفافیت ساز ایران فراتر از توافقات است!

در حالی که کشورهای غربی به هیچ یک از تعهدات خود در اجرای برجام پایبند نبوده اند، مدیر کل سازمان انرژی اتمی اعلام کرد اقدامات شفافیت ساز ایران ، فراتر از توافقاتی بوده که این کشور با آژانس انرژی اتمی داشته است.

یوکیا آمانو در بیانیه ای که پس از دیدارش با روسای جمهور و نمایندگان کشورهای ۱+۵ منتشر کرده ، آورده است:

«من (در جلسه) یادآوری کردم که ایران هم‌اکنون در معرض شدیدترین نظام راستی‌آزمایی هسته‌ای جهان قرار دارد. این کشور نه تنها توافقنامه پادمانی با آژانس، بلکه پروتکل الحاقی را هم اجرا می‌کند؛ اقدامات شفافیت‌سازی که فراتر از تعهدات ایران در توافقات رسمی با آژانس هستند نیز مورد موافقت قرار گرفته‌اند.»

مدیر کل آژانس همچنین تأکید کرده به نمایندگان کشورها گفته که اقدامات نظارتی مذکور، «آغازگر فرایندی است که سالهای متمادی ادامه خواهد داشت.»

دولت ایران در حالی تمامی تعهدات برجام را عملیاتی کرده است که کشورهای ۱+۵ تنها بر روی کاغذ وعده انجام برخی از تعهدات را داده اند.

این در حالی است که پس از انعقاد برجام منتقدین با اشاره به عبارات ابهام برانگیز و تفسیرپذیر این سند از امکان دبه کردن آمریکایی ها سخن می گفتند و خواهان مسدود شدن راه های فرار کشورهای غربی از تعهداتشان پیش از اجرایی شدن تعهدات ایران بودند.

منتقدان داخلی معتقد بودند زمانی که ایران تعهدات خود را که عموما قابلیت بازگشت پذیری ندارند، اجرایی کند کشورهای ۱+۵ دیگر هیچ فشار یا انگیزه ای برای انجام تعهداتشان ندارند چرا که این کشورها بدون دادن یک امتیاز در عمل به تمامی خواسته های خود رسیده اند.

البته مقامات دولتی با خلق عبارات مبالغه آمیز در وصف برجام توافق به دست امده را پیروزی دیپلماتیک ایران توصیف کرده و بدون توجه به عبارات به کار برده شده در برجام و شرایط تحمیل شده به ایران، توافق به دست آمده را ضامن رفع فوری همه تحریم ها، آغاز سریع مبادلات تجاری، افزایش فروش نفت و انتقال بدون دردسر پول به کشور و … می دانستند.

صحبت های رئیس جمهور آمریکا در نشست خبری بامداد روز شنبه (۱۴ فروردین) در همین راستا قابل ارزیابی است.

باراک اوباما در این نشست خبری در پاسخ به سئوالی درباره اینکه آمریکا چه زمانی تعهدات خود را در قبال تهسیل تجارت برای ایران فراهم می کند گفت: «یکی از کارهایی که لو (وزیر خزانه‌داری آمریکا) و همتایان او داخل گروه ۱+۵ و جاهای دیگر انجام خواهند داد روشن کردن این برای بنگاه‌های تجاری است که چه نوع معاملاتی در واقع مجاز هستند؛ برای شرکت‌ها و اداره‌های حقوقی‌شان زمان خواهد برد تا طی چند ماه آینده اطمینان پیدا کنند که در صورت تجارت با ایران برایشان خطر مسئولیت وجود نخواهد داشت. بنابراین ما برای حل برخی از نگرانی‌هایی که ایران ابراز کرده با آنها همکاری خواهیم کرد.»

بنابراین همانطور که منتقدان بیش از این معقتد بودند تعامل و مبادله شرکت های تجاری خارجی با ایران تنها در صورتی محقق خواهد شد که وزارت خزانه داری امریکا به این دست از شرکت ها اجازه تجارت را بدهد . به بیان دیگر رابطه تجاری ایران و کشورهای دیگر همانند زمان تحریم ها تابع تصمیم گیری های دولت آمریکاست .

اوباما در ادامه کنفرانس خبری خود با تاکید بر اینکه ممنوعیت مبادله با دلار برای ایران پابرجا خواهد بود، گفت: «ضروری نیست که ما رویکردی مبنی بر استفاده آنها (ایرانی‌ها) از مبادلات معادل دلاری اتخاذ کنیم؛ آنها می‌توانند از طریق موسسات مالی اروپایی هم کارشان را پیش ببرند. اما برای شروع به جریان افتادن معاملات، لازم است به طور ادامه‌دار به شرکت‌های تجاری توضیحات لازم ارائه شود.»

رئیس‌جمهور آمریکا سپس از سیاست جدید این کشور در قبال ایران یعنی عقب راندن جمهوری اسلامی در دیگر عرصه ها با همان برگه «وعده گشایش اقتصادی» رونمایی کرد.

اوباما گفت: «نکته دیگری که من می‌گویم و آن هم مهم است، رفتار خود ایران برای اطمینان‌آفرینی از امن بودن این کشور جهت انجام تجارت است. در توافقی مانند این، اولویت اول من… نگرانی اول من… این بود مطمئن شوم که ما برنامه هسته‌ای آنها را متوقف کنیم و اینکه مواد (هسته‌ای) که آن موقع داشتند و به آنها زمان گریز کوتاه می‌داد، انتقال داده شوند. این اتفاق افتاده است. و من همیشه گفته‌ام که نمی‌توانم قول بدهم که ایران از فرصت فراهم شده در این رهگذر برای ورود مجدد به جامعه بین‌الملل استفاده کند. ایران تا کنون متن توافق را رعایت کرده است، اما روح توافق، مستلزم این است که ایران به جامعه جهانی و شرکت‌ها سیگنال‌هایی بفرستد مبنی بر اینکه اقدام به انجام طیفی از اقدامات تحریک‌آمیزی که شرکت‌ها را هراسان می‌کند، نخواهد کرد…. وقتی آنها موشک بالیستیک با شعارهایی برای نابودی اسرائیل شلیک می‌کنند، این شرکت‌ها را مشوش می‌کند. برخی خطرهای ژئوپولتیک وجود دارند که وقتی آنها (شرکت‌ها) می‌بینند این اتفاق دارد می‌افتد، تشدید می‌شوند. اگر ایران به ارسال موشک به حزب‌الله ادامه بدهد، این کار شرکت‌ها را مضطرب می‌کند.»

اوباما پس از آنکه از موشک های بالستیک به عنوان مانع گشایش اقتصادی برای ایران نام برد اعلام کرد که در ایران دو دیدگاه متفاوت برای دستیابی به آنچه که وی منافع حاصل از برجام می نامند وجود دارد . دسته اول کسانی که رییس جمهور آمریکا آنها را تندرو خطاب کرده و دسته دوم کسانی که در راستای سیاست های آمریکا به دنبال کسب منافع از توافق هسته ای هستند. اوباما همچنین گفته است درنتیجه برآوردهای اطلاعاتی موساد و سیا برجام مبادلات بازی را به نفع آمریکا و اسراییل تغییر داده است:
« صادقانه بگویم، من فکر می‌کنم که داخل ایران هم دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد، به همان طریقی که در اینجا در آمریکا تندورهایی وجود دارند که حتی بعد از اینکه ما گواه می‌دهیم که این توافق اثربخش است، حتی بعد از اینکه تیم‌های اطلاعاتی ما، تیم‌های اطلاعاتی اسرائیل می‌گویند که این توافق معادلات بازی را تغییر داده، هنوز هم با اصل توافق مخالف هستند. تندروهایی داخل ایران هستند که نمی‌خواهند ببینند که ایران به روی جامعه گسترده‌تر بین‌المللی گشوده می‌شود و دارند کارهایی انجام می‌دهند که توافق را احتمالاً تخریب کنند. و بنابراین ما می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که آن دسته از نیروهایی که به دنبال منافع توافق هستند، در طول زمان، این منافع را احساس کنند.»

استراتژی آمریکا برای عقب راندن ایران در موضوع موشکی پس از موفقیت این کشور در سمبلیک کردن برنامه هسته ای ایران در حالی است که همانند برجام یک، عده ای در داخل با هجمه خیانتکارانه به صنعت دفاعی کشور جاده صاف کن سیاستهای آمریکا در ایران شده اند.