چه کسی «دغل باز» است؟

به خدا قسم اشتباه می‌کنید، معاویه از من زیرک‌تر نیست دغلباز است، فاسق است، من نمی‌خواهم دغلبازی کنم، من نمی‌خواهم از جاده حقیقت منحرف شوم.

آوای جنوب؛

دهخدا در فرهنگ خود «دغل» را را در لغت به معنای حیله و مکر دانسته و به صورت کلی، «دغل باز» حیله گر و مکار معنی می شود. در سایر فرهنگ های لغت نیز «دغل ودغل باز» را به همین معنا خوانده اند، اما صرف معنای لغوی برای شناخت مصداق دغل باز کافی نیست وبرای این که در تشخیص خطایی رخ ندهد به بررسی بیشتر این صفت در جامعه و همچنین سیر تاریخ می پردازیم.

درجامعه ودر بین عامه مردم معمولأ فردی را که مکر وحیله سرلوحه اعمالش باشد را سیاستمدار می دانند و او را «سیّاس» می خوانند، اگر تاریخ را بررسی کنیم در صدر اسلام نیز این اشتباه رخ داده است و مردم زمان امیرالمؤمنین(ع) دچار چنین اشتباهی شده اند و معاویه را به این خاطر که برای رسیدن به هدف از هر ابزار و وسیله ای استفاده می کرد را به جای این که دروغگو یا مثلا دغلباز بخوانند، «سیّاس» می دانستندو آن قدر حکومت معاویه بر مکر وحیله (دغل) استوار بود که عمرعاص وزیر این حکومت فاسد بخاطر همین «دغلبازی ها» در تاریخ ماندگار شد.

همین اشتباه وعدم تشخیص صحیح در مصداق «دغل باز» بود که مردم صدر اسلام معاویه را سیاستمدارتر از امام علی (ع) می دانستند و آنگاه که این تشخیص خود را نزد امیرالمؤمنین بازگو کردند این جواب را از امام دریافت کردند :

{به خدا قسم اشتباه می‌کنید، معاویه از من زیرک‌تر نیست «دغل باز» است، فاسق است، من نمی‌خواهم دغلبازی کنم، من نمی‌خواهم از جاده حقیقت منحرف شوم، فسق و فجور مرتکب شوم، اگر نبود که خدای تبارک و تعالی دغلبازی را دشمن می‌دارد، آنوقت می‌دیدید که زرنگ‌ترین مردم دنیا علی است، دغلبازی فسق است، فجوراست، و اینگونه فجورها کفر است.}

بنابراین به کسی باید دغل باز گفت که برای رسیدن به قدرت مکر و حیله بکار ببندد و در رسیدن به این هدف از هیچ ابزاری کم نگذارد «دغل باز» است هر چند که عوام او را سیاستمدار بخوانند.