گچساران بافت فرسوده ، باد ، باران ، آتش

بر بلندای محله های قدیمی شهر-خیره مانده ام ، بر ساختار شکیلی که دامنگیر دامنه ی بافتهای فرسوده است .چتر هویت شهر باز می شود شهر پوست می اندازد اما به کندی.
به درازای ۵ دهه که پیری بافت های فرسوده را در نوردیده .اینجا یک واقعیت تلخ زوزه می کشد .اینجا بر این بلندا پیکر پلکانی کوچه ها ، در فرسایشی نخ نما کفش ها را لگد کوب می کند ، شاید کفش ها به بی رغبتی ، تن کوچه را یک در میان لگد کوب می کند ، کوچه ای که دهن کجی می کند سراشیبی های ناملموس را به توان بی توان انسانهای پیر و فرتوت .
اینجا بر این بلندی زیبا یی کهن ، شهر را در روزنه به روزنه تیر رس نگاهم تقسیم می کنم .ماسوله هم باشد باز لابه لای اندام ترک خورده اش ماری خوفناک چمبره زده است. ماری که زمان می بلعد و فقر را قی می کند افعی می شود بر جان ساکنانش.
فاجعه در چند قدمی ماست.درست بر شانه های شهر سنگینی می کند.اینجا تنها کهنگی بافت و عدم ستون گذاری بناها و یا چینش ساختاری سنگ و گچ وارفته چندین ساله مد سخن نیست. اینجا اجتماع انسانی اش هم رو به فرسایش است .روابط صحیح اخلاقی و مزایای اولیه یک زندگی سالم اجتماعی ، شاید تنها آرزوی کودکان این کوچه پس کوچه ها باشد.
کافی است یک باران ببارد و دل مردم شهر به رحمت الهی شاد شود ، اینجا از بام خانه ها باران زحمت می شود و خاطره پر درد زمستان و سوختن لوازم برقی خانه و زندگی نمور از درد را تلاقی می کند.
فاجعه ماری می شود در آستین شهر .بافت فرسوده ماری خفته است .نیاز پیشرفت ذهنی و تکامل جامعه انسانی تنها در شرف آسایش و تمکین مالی و سلامت زندگی اجتماعی است و این وقتی میسر است ، که برای خریدی کوچک دلت هزار راه نرفته را تا سقف بالای سر پیرمرد و پیرزن همشهری پر بکشد و درد نهفته در استخوان شکسته پایش را با وجود لمس کند .
این سراشیبی مرگ است و سرنگونی عاطفه ، برای آنان که داعیه دلسوزی دارند و دلسوزی را در چشم پوشیدن به واقعیت امر می دانند.اینجا زندگی در یک رکود خسته کننده جاری است . شهر در یک جاذبه ی پر کشش ، آدمی را از سراشیبی بلند کوچه پس کوچه های بافت فرسوده راهی روزمرگی می کند.اینجا مردم از فقر هم در رنجند .جوان باشی در رفت و آمد از سر اجبار اجباری که مسکون اینجا هستی بالا و پایین کوچه را پشت سر می گذاری و پیرتر که باشی ترس از قدم به قدم برداشتن همانا و فرسایشی که تنت را فرسوده رخت خواب می کند همان.
از چشم انداز مسئولین شهری ، بافت فرسوده ی شهر لازمه تغییر و تعمیر و تبادل مکان دارد .توسعه شهری دهان دریده تر از زمان است و بافت فرسوده طعمه ای که بیش از آوار شدن باید به فکر آبادی اش باشیم .اینجا مردمانش به سختی مشکلات ایاب و ذهاب را سپری می کنند .بیکاری بیداد می کند مثل همه جا اما اینجا بیشتر .بیکاری آفت می شود .شغل کاذب می شود و گاه بیکاری دام می شود ، فرای آنچه آن را در همه نقاط محروم شهر فساد می نامیم .
فساد تنها در معنای کلمه و وقاحت اجتماعی نیست.اینجا بیکار هم باشی و تکیه بر دیوار پر از سکوت شهر بزنی آفت است.بیکاری یعنی یک انسان و یک اندیشه از چرخه تولید عقب مانده. از سر هیچ به دنبال هیچ ، دیگری را نیز دچار هیچ انگاری می کند.توجه به بافت فرسوده بی توجه به فرهنگ ساختاری اجتماعی اش میسر نیست.برخی از نقاط این بافت قابل تعمیر و تاسیس نهادهای خانواده محور و اقتصاد محور است .
اینجا را می توان به گونه ای تفکر ذهنی مسئولین را در تعمیر زیرساختها و ساختار کهنه مسکونی تا برقراری کارگاههای خانگی و مشاغل خانگی سوق داد .خانواده ها با جمعیت اولادی بالا ، از فقر در رنجند و رنجشان عدم توازن صحیح اقتصادی و فرهنگی است.طرح مشاغل خانگی وقتی میسر است که توجه به بافت و فرسایش و اجرای عملیات بازسازی و تعمیر و تغییرش صورت بگیرد.
در نقاطی که عدم دسترسی به مرکز شهر دارند تهیه و جابه جایی مکانی به مکان مناسبتر ، یکی از راه کارهای اصولی است و در نقاط دیگر تعریض کوچه ها.یک لحظه خدای ناکرده و واژه خدا نکند را تعارف بدانیم و تنها به یک زلزله کوچک فکر کنیم .یک تکان آن هم نه ۸ ریشتر کمتر .و یک فاجعه فجیع انسانی برای بیش از چندین هزار انسان.نه راهی برای دسترسی آسان به آنان که کمک می خواهند نه راه رسیدن ماشین های نجات هلال احمر یا آمبولانس یک لرزش و یک انسداد شریان های محله ای .
زلزله نباشد یک طوفان را یک شب زمستانی تصور کنید و آوار سقفی که حریم حرمت فقر ساکنانش است ، کارگران روزمزدی که قوت لایموتشان تنها صرف هزینه بلایای طبیعی است.تنها به محله لبنان و کیامرثی بسنده نمی کنیم .محله سادات رادک پربالی و حتی زیر گوش شهر ، خیابان امینی با عمق فاجعه آتش سوزی و تنگی شریان اصلی جاده های شهری ، باعث دور رسیدن امکانات نجاتی بود که امکاناتش هم ناکارآمد بود.
این روزها شهر زیر ذره بین مهندس زینل زاده و اعضای شورای شهر است و تیزبین تر خبرنگارانی که بارها زنگ خطر فاجعه را به صدا درآورده بودند. این روزها خبر از پوست اندازی مار چمبره زده بافت فرسوده شهر هم فراگیر شده و این روزها درد همشهریان ساکن بافت فرسوده ، همدلی و هم اندیشی افراد دلسوز و نخبگان کارآمد است. بیایید روزنه روزنه سلول بافت فرسوده را به ظرافت یک جامعه شناس برتر به تصویر بکشیم و درد مشترک که همانا ساماندهی بافت کهنه است را التیام داده و فراتر از آن پایانی بر رنج ساکنین این قسمت شهر باشیم.