اخطار تاجگردون و پاسخ لاریجانی/لیست امید در برابر تدبیر /بازگشت به دوره احمدی‌نژاد

کلیات لایحه برنامه ششم توسعه با هر ضرب و زوری بود، بعدازظهر دیروز در روز پرتنش مجلس با ۱۵۴ رأی به تصویب رسید.

آوای جنوب؛
روز گذشته در مجلس، سه نیرو در مقابل هم صف‌آرایی کردند؛ فراکسیون امید به رهبری محمدرضا عارف که مخالف تصویب برنامه ششم توسعه بود؛ بخشی از نیروهای پایداری به رهبری حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون تلفیق مجلس که موافق این برنامه بودند و نیروی سوم، علی لاریجانی و بخشی از نزدیکان او به‌عنوان مدافعان کلیات برنامه و منتقد جزئیات!
لاریجانی، دیروز چهره مجلس بود و کاری انجام داد که مشابهش را در تصویب برجام به‌ثمر رسانده بود؛ او یک‌تنه کلیات برنامه ششم را به تصویب مجلس رساند؛ اما این ظاهر ماجرا بود و واقعیت این بود که دولت در عین مخالفت با برنامه‌ای – که به اعتقادش اساسا اهداف و رویکردهایش در کمیسیون تلفیق، تغییر یافته است و بنابراین باید از سوی نمایندگان رد شود – در چاهی افتاد که خودش کنده بود؛ تفسیر شاذ و دلبخواهی از قانون اساسی؛ احمدی‌نژادیسم این بار در دولت یازدهم.
فراکسیون امید؛ مخالف برنامه
در جلسه علنی دیروز، ابتدا مخالفان و موافقان کلیات لایحه برنامه ششم توسعه اظهارنظر کردند. محمدعلی وکیلی، نماینده تهران که به‌عنوان مخالف اول کلیات برنامه ششم توسعه، سخن می‌گفت، اظهار کرد: این برنامه اشکالات شکلی و محتوایی دارد و درحالی‌که دولت حاضر نشد برنامه را تقدیم مجلس کند، مجلس مجبور به تدوین آن شد و این اقدام، آسیب‌های فراوانی را پیش روی کشور قرار می‌دهد. درحالی‌که در گذشته برنامه‌های توسعه‌ای را که دولت، خود تدوین می‌کرد، درنهایت، کمتر از ۳۰ درصد آن شکل اجرایی به خود می‌گرفت. حال، برنامه‌ای که مجلس تدوین کرده است، وضعیتی نابسامان‌تر از آن خواهد داشت و چه انتظاری از اجرای آن می‌توانیم داشته باشیم؟
قاسم احمدی‌لاشکی، نماینده مردم نوشهر نیز به کمک وکیلی آمد و گفت: در مجلس نهم، برخی دوستان اصرار می‌کردند هر چه زودتر تکلیف برنامه ششم مشخص شود؛ مثل آقای مصباحی‌مقدم و سایرین اما در آن روز از کار شتابزده جلوگیری کردیم ولی پس از هفت ماه، شاهد هستیم که هم دولت و هم کمیسیون تلفیق، نیاز امروز کشور را به صحن علنی مجلس نیاورده‌اند.
اشاره احمدی‌لاشکی به زمانی است که دولت در توافقی با برخی نمایندگان از جمله غلامرضا مصباحی‌مقدم، پذیرفته بود، باوجود اینکه فقط لایحه‌ای ۳۱ ماده‌ای با عنوان «لایحه احکام مورد اجرای برنامه ششم» به مجلس تقدیم کرده بود، اعضای کمیسیون تلفیق، وارد جزئیات شده و مواد دیگری به این لایحه اضافه کنند.
اما این آخرین اظهارنظر اعضای فراکسیون امید نبود. غلامرضا تاجگردون، نماینده مردم گچساران و رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی در جریان رسیدگی در اخطاری با استناد به اصل «۱۱۰» قانون اساسی و در تذکری با استناد به ماده «۱۹۶» آیین‌نامه داخلی خانه ملت، اظهار کرد : با توجه به نکاتی که مخالفان کلیات لایحه برنامه ششم توسعه مطرح می‌کنند، می‌خواهیم بدانیم هیأت‌رئیسه مجلس، چه سیاستی در قبال لایحه ششم توسعه اتخاذ کرده است. او افزود: بر‌اساس توضیحات نمایندگان، لایحه برنامه ششم توسعه، مغایرت‌های زیادی با اسناد بالادستی دارد؛ بنابراین توضیح داده شود به چه نحوی قرار است این لایحه در صحن علنی مورد بررسی قرار گیرد.
لاریجانی؛ دفاع از برنامه
در پاسخ به تاجگردون، علی لاریجانی توضیح داد: ماده «۱۹۶» آیین‌نامه داخلی مجلس، به مواد طرح‌ها و لوایحی برمی‌گردد که خلاف قانون اساسی یا اسناد بالادستی باشند و در صورت وارد‌بودن تذکر درباره مواد مذکور، این مواد یا اصلاح می‌شوند یا به کمیسیون تلفیق ارجاع داده خواهند شد. او ادامه داد: اما درباره لایحه برنامه ششم باید گفت، در صورتی که به کلیات آن رأی داده نشود، دولت باید دوباره لایحه‌ای را تدوین کند و کمیسیون‌های تخصصی لایحه جدید دولت را مورد بررسی قرار دهند؛ سپس کمیسیون تلفیق جدیدی برای رسیدگی به لایحه جدید برنامه ششم تشکیل شود و در‌نهایت در نوبت رسیدگی در صحن علنی قرار گیرد که به نظر می‌رسد چنین روندی تا سال آینده نیز طی نخواهد شد. رئیس مجلس همچنین گفت: بنابراین، موادی از لایحه برنامه ششم که ابهام دارد یا خلاف سیاست‌های قانون اساسی یا اسناد بالادستی است، در زمان رسیدگی به برنامه ششم عنوان کنید تا اصلاح شود یا به کمیسیون تلفیق ارجاع داده شود.
همین اظهارنظر لاریجانی کافی بود ناظران مطمئن شوند که باوجود مخالفت امیدی‌ها با این لایحه، نظر رهبر فراکسیون رهروان، این است که کلیات به تصویب برسد.
لاریجانی برای همین منظور، آینده تیره و تاری هم برای نمایندگان تصویر کرد؛ تصویری که برای وقوع نیافتن آن، لازم است مجلس به کلیات رأی دهد. لاریجانی در پاسخ به مخالفت یکی از نمایندگان با کلیات برنامه ششم گفت: البته بنده این موضوع را اعلام کنم که اگر نمایندگان مجلس به کلیات برنامه ششم توسعه رأی ندهند، این لایحه از دستور کار مجلس خارج شده و بایگانی می‌شود و دولت باید دوباره لایحه این برنامه را تقدیم مجلس کند. این‌گونه نیست که با رأی‌ندادن به کلیات برنامه ششم، دوباره این لایحه به کمیسیون تلفیق بازگردد.
چرا امیدی‌ها مخالف هستند؟
این اظهارنظر لاریجانی درحالی بود که صبح دیروز فراکسیون امید با نوبخت جلسه داشتند. به گفته بهرام پارسایی، در جلسه صبح دیروز فراکسیون امید که به ریاست عارف و با حضور نوبخت، رئیس سازمان برنامه ‌و بودجه و کارشناسان مرکز پژوهش‌ها برگزار شد، بحث و تبادل‌نظر درباره برنامه ششم صورت گرفت و عنوان شد که مواردی در کمیسیون تلفیق به لایحه اضافه شده که نیاز به اصلاح دارد؛ از جمله اینکه در کمیسیون تلفیق، ۵۸۵ هزار میلیارد تومان بودجه جاری به برنامه توسعه ششم اضافه شده که مغایر اصل سیاست اقتصاد مقاومتی است. او ادامه داد: همچنین به جای موضوعات آب، محیط‌زیست و گردشگری که پیش‌ازاین در اولویت برنامه ششم بوده، موارد زیاد دیگری به‌عنوان اولویت اصلی برنامه عنوان شده است؛ درحالی‌که نمی‌شود همه مشکلات را در اولویت قرار داد و آن را حل کرد.
در این میان، وکیلی، عضو هیأت‌رئیسه مجلس و فراکسیون امید، در سخنانی جداگانه درباره نظر فراکسیون امید برای رأی‌دادن به کلیات لایحه برنامه ششم گفت: هنوز نظر منفی فراکسیون امید نسبت به کلیات لایحه برنامه ششم توسعه و مخالفت فراکسیون با کلیات این لایحه، تغییر نکرده است. او در گفت‌وگو با فارس افزود: درحال‌حاضر، مشغول ارزیابی و بررسی این موضوع هستیم؛ هرچند تصمیم بر رد کلیات لایحه داشتیم اما اکنون در حال ارزیابی هستیم تا ببینیم آیا دغدغه‌ها به شرط رأی به کلیات برطرف می‌شود یا خیر.
مدافعان برنامه
اما علیرضا سلیمی در موافقت با کلیات لایحه برنامه ششم توسعه گفت: چطور می‌توانیم به سند چشم‌انداز بدون برنامه دست بیابیم. آیا با بودجه سال‌هایی که تا این اندازه سیال است، می‌توانیم آن را محقق کنیم؟ بسیاری از بودجه‌های عمرانی عملیاتی نشده است. تخصیص خزانه به‌عنوان یک رکن به بودجه سالانه افزوده شده و حدود ۱۲ درصد بودجه عمرانی عملیاتی شده است.
او افزود: بدون برنامه توسعه‌ای در کدام ریل می‌خواهیم قطار را به پیش ببریم. فقط در همین مجلس، دو‌ بار لایحه اصلاح بودجه آمده است؛ چطور می‌توانیم آنها را عملیاتی کنیم. دستیابی به رشد هشت درصدی، نباید یک شعار باشد؛ باید به شاخص‌ها دست پیدا کنیم. در برنامه ششم به شاخص‌های مهم مثل تولید سرانه، بهره‌وری، تشکیل سرمایه‌های ثابت، هزینه‌های مصرفی، صادرات غیرنفتی، واردات کل، نقدینگی، نرخ تورم و بیکاری در این برنامه دیده شده که به صورت کمی به آنها اشاره شده است. در بحث متغییرهای اقتصادی و منابع مالی، به ۹ مسئله در این برنامه اشاره شده است.
اما مهم‌ترین مدافع لایحه حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون تلفیق و عضو جبهه پایداری بود. حاجی‌بابایی در صحن علنی نوبت دوم مجلس شورای اسلامی و در ادامه بررسی کلیات لایحه برنامه پنج‌ساله ششم توسعه با تأکید بر آنکه چیزی که در کمیسیون تلفیق مصوب شده در برنامه آینده کارشناسان و کمیسیون‌های تخصصی مجلس وجود دارد، گفت: بیش از ۹۰ درصد مصوبات کمیسیون تلفیق پیشنهادهای مکتوب کمیسیون‌های تخصصی است که هرکدام حدود صد پیشنهاد به کمیسیون تلفیق ارائه دادند.
حاجی‌بابایی برنامه ششم توسعه را به علت ملاک قراردادن قانون اساسی و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی برنامه‌ای نظام‌مند خواند و با اشاره به اینکه این برنامه مردم‌محور‌، محروم‌محور و درزمینه نیازها و اهداف انقلاب اسلامی است، گفت: در گزارش کمیسیون تلفیق تلاش شده است به دردهای اجتماعی ریل‌گذاری شود.
او به نظم و هارمونی خاص گزارش کمیسیون تلفیق از بررسی لایحه برنامه ششم توسعه اشاره کرد و با تصریح بر اینکه ۹۹ درصد اعداد و ارقام آن همان آمار دولت است، بیان کرد: در همه جلسات کمیسیون تلفیق نمایندگان دولت نیز حضور داشتند.
داستان به مجلس نهم باز می‌گردد
چند نماینده مجلس و عضو مرکز پژوهش‌ها که نخواستند نامشان فاش شود،» گفته‌اند: داستان به تصمیم نمایندگان در مجلس نهم باز می‌گردد. در آن مجلس دولت با تفسیر خاصی از قانون اساسی مدعی شده بود که دولت نباید برنامه ششم را به مجلس تقدیم کند و تنها لازم است احکامی از مجلس اخذ کند؛ بنابراین تفسیر، دولت لایحه‌ای۳۱ ماده‌ای با عنوان «لایحه احکام مورد اجرای برنامه ششم» به مجلس تقدیم کرد. در آن دوره، مجلس با این رویه مخالفت می‌کند و خواهان ارائه برنامه دقیق توسط دولت می‌شود. درنهایت با توافقی که میان دولت و مجلس صورت می‌گیرد، قرار بر آن می‌شود که مجلس جزئیاتی را که می‌خواهد به این برنامه اضافه کند؛ چنین توافقی در نهایت به لایحه‌ای ۱۷۲ ماده‌ای انجامید که توسط مجلس نگاشته شده بود. با پایان عمر مجلس قبل، تصویب برنامه به مجلس دهم سپرده شد. مجلسی که این بار هدایت کمیسیون تلفیق آن در اختیار غلامرضا مصباحی مقدم نبود بلکه حمید‌رضا حاجی‌بابایی، وزیر دولت احمدی‌نژاد آن را هدایت می‌کرد. همین امر موجب شد، مواد دیگری به برنامه ششم توسعه افزوده شود و تعداد آن به ۱۸۱ ماده برسد؛ موادی که این‌بار به اعتقاد دولت بار مالی فراوانی دارد و دولت قادر به اجرای آن نیست.